T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o İHRACAT İSTİSNASI (Teşvik Belgesinde Yazılı Bulunan Teşvikler Sınırlı Uygulama)

o MUAFİYET VE İSTİSNALAR (İhracat İstisnası - Teşvik Belgesi)

488/Tablo I-

Özet : Yatırımları ve döviz kazandırıcı etkinlikleri özendirici düzenlemelerde yazılı muafiyet ve istisnaların, teşvik belgesinde öngörülen sınırı aşan kısımlara uygulanamayacağı hakkında.

İstemin Özeti: 15.11.1988 tarihinde başlayıp, 30.12.1989'da bitirilmesi öngörülen iki yıldızlı otel yatırım için teşvik belgesi alan ve teşvik belgesinde, 461 milyon lira sermayeli bir anonim şirket kurulması koşulu getirilen, daha sonra yatırım süresi birkaç kez uzatılan kurumdan; gerek kuruluş sözleşmesi, gerekse sermayesini yükseltmesi nedeniyle damga vergisi tahsil edilmiştir.

Düzeltme ve şikayet yoluyla söz konusu 6 milyon lira damga vergisinin iadesini isteyen kurumun isteği yanıtsız bırakılmış, yasadan dolayı kurulmuş sayılan olumsuz işleme karşı Danıştay'da dava açılmıştır.

Anonim şirket kuruluşunu, belgede öngörülen 461 milyon lira yerine 544 milyon lira sermaye ile yapmış, yatırım süresi bitmeden sermayesini 924 milyon liraya yükseltmiş, bu vize üzerine yatırım süresi 30.6.1990 tarihine değin uzatılmış ve uzatım süresi içinde kalan 30.4.1990 tarihinde 924 milyon lira olan sermayesini artırması da öngörülmüştür. İhtilaflı olan damga vergisi, kuruluş ve birinci sermaye artırımı ile ilgilidir. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, sermaye artışının, belgede zorunlu şart olmadığını ve kuruluşun ise sadece 461 milyon liralık kısmının belge kapsamında kaldığını ileri sürmektedir. Davayı inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi K:1992/1978 sayılı kararında; teşvik belgesine sahip kuruma, vergi, resim, harç istisnasına ilişkin teşvikin tanındığı, şirketin ihracat taahhüdünün bulunduğu, bu durumda belgedeki zorunlu şart nedeniyle yapılan kuruluş ve sermaye artırımı işleminden damga vergisi alınmakla vergilendirme hatası yapıldığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar vermiştir.

Karar, bakanlık tarafından aynı iddialarla temyiz edilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

Tetkik Hakimi : Semra KAYIR

Danıştay Savcısı : Yuva ERTAN

Düşüncesi : İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan, Danıştay Dokuzuncu Daire kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, Kıdemli Tetkik Hakimi Semra KAYIR'ın yazılı ve sözlü açıklamalarından sonra dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:

Kuruluş, sözleşmesi ve daha sonra yapılan sermaye artırımı ile ilgili sözleşme değişikliği nedeniyle ödenen damga vergisinin, yatırımların teşviki ve yönlendirilmesi ile ilgili düzenlemeler karşısında düzeltme ve şikayet yoluyla geri verilmesini isteyen kurum isteminin reddine ilişkin işlemi iptal eden Danıştay Dokuzuncu Daire kararı temyiz edilmiştir. 3505 sayılı Kanunun Geçici 2 nci maddesinin (c) fıkrasında; ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunan ve yatırım teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için alınan krediler ile bu belge kapsamındaki şirket kuruluşu ve sermaye artırımı işlemleri ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtların, 31.12.1993 tarihine değin 488 sayılı Kanuna göre damga vergisinden ve 492 sayılı Kanuna göre harçlardan ayrık tutulması, taahhüt edilen ihracatın gerçekleştirilmemesi veya teşvik belgesindeki şartların yerine getirilmemesi halinde, alınmayan damga vergisi ve harçların, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte tahsili öngörülmüştür.

Bu düzenlemeye ilişkin uygulamayı yönlendirmek amacıyla aynı maddenin son fıkrasına dayanılarak yayımlanan "İhracat ve Yatırımlarda Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında (1) Seri Sayılı Tebliğ"in, Yatırımlarla İlgili İstisnanın Kapsamı başlığını taşıyan (II/C) işaretli bölümünde, ihracat ve döviz kazandırma taahhüdünde bulunulan yatırım teşvik belgesi kapsamındaki sermaye artırım işlemlerinin damga vergisinden müstesna tutulduğu, istisnanın, söz konusu taahhütleri kapsayan belge ibraz edilmek koşuluyla 1.1.1989 tarihinden itibaren vukubulan işlemlerin tümüne resen uygulanması öngörüldükten sonra istisnanın teşvik belgesinde belirtilen değerler dikkate alınarak uygulanması kabul edilmiştir. Kanun ve Tebliğin "... teşvik belgesi kapsamındaki şirket kuruluşu ve sermaye artırımı..." ifadesinden; yatırımın teşviki için şirket kuruluşu ve sermaye artırımının, teşvik belgesinin zorunlu şartı olması halinin amaçlandığı, ancak bu koşulla söz konusu işlemin vergi, resim, harç istisnasından yararlandırılabileceği anlaşılmaktadır. İki yıldızlı turistik otel yatırımı nedeniyle 461.000.000.- lira sermayeli bir anonim şirket kurulması koşuluyla 7.2.1988 tarihinde verilen teşvik belgesinin incelenmesinden; vergi, resim ve harç istisnasının, yararlanılacak teşvik tedbirlerinden biri kabul edildiği, şirketin, belgede öngörülen süre içinde 461.000.000.- lira yerine 544.000.000.- lira sermaye ile kurulduğu ve belgede zorunlu koşul olmaksızın, sermayenin 924.000.000.- lira'ya yükseltildiği saptanmıştır. Bu durumda, vergi, resim ve harç istisnasının teşvik belgesindeki zorunluluk dışında kalan zorunluluk kapsamı aşılarak yapılan işlemlere de uygulanmasına olanak bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle işlemin tümüyle iptali yolundaki Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 28.9.1992 günlü ve E:1991/2949, K:1992/1978 sayılı kararının bozulmasına 12.3.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.