T.C.
DANIŞTAY
VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU
o TAPU HARCI (Genel Hizmetlere Tahsis Edilen Arazinin Terki)
o GENEL HİZMETLERE TAHSİS EDİLEN ARAZİNİN TERKİ (Tapu Harcı)
3194
Özet : Genel hizmetlere tahsis edilmek üzere arazisinin bir kısmının terki nedeniyle yapılan tescil tapu harcına tabi olmadığı hakkında.
İstemin Özeti: Yükümlü bankanın maliki bulunduğu araziye imar durumu verilebilmesi için 3 bin dönümlük kısmının yeşil saha ve genel hizmetler nedeniyle belediyeye bırakılması yolundaki belediye encümeni kararına uyularak söz konusu bölüm bedelsiz olarak belediyeye bırakılmış, bu işlemin tescili sırasında işlemin "ifraz" kabulü suretiyle kurumdan 8,5 milyon lira ifraz harcı tahsil edilmiştir.
Tapu sicil müdürlüğünün işlemin ifrazen taksim olmadığı yolundaki yazısına dayanarak yapılan düzeltme istemi, vergi dairesi müdürlüğünün 27.9.1988 günlü yazısı ile reddedilen kurum, vergi mahkemesinde dava açmış ise de dava, merci tecavüzü nedeniyle incelenmemiş, dilekçe ve ekleri, Maliye ve Gümrük Bakanlığına tevdi edilmiştir.
Tevdi kararı üzerine süresinde yanıt alamayan kurum Danıştay'da dava açmıştır. Davayı inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi K:1991/3145 sayılı kararında; 492 sayılı Kanunun 57 nci maddesi uyarınca düzenlenen (4) sayılı Tarifenin (6/a) pozisyonunda, ifraz, taksim ve birleştirme işlemlerinden binde 5 oranında harç alınmasının öngörüldüjü, aynı kanunun 58 inci maddesinde harcın, tarifede belirtilen kişilerce ödenmesi ve 59 uncu maddesinin (a) fıkrasında belediyelerin iktisabedecekleri ayni hakların tescili ve şerhi gerektiren işlemleriyle bunların silinmesinin harçtan müstesna tutulduğu, arazinin bir kısmının belediye encümeni kararı gereğince bedelsiz olarak belediyeye terkinin, belediye adına bir iktisap olmadığı, kurum arazisinin ancak bu terk işlemi sonucunda imar durumuna kavuşacağı, dolayısıyla işlemin banka lehine yapıldığı, bu nedenle ifraz harcı tahsilinde yasaya aykırılık bulunmadığından, vergilendirme hatası yoluyla açılan davanın reddine karar vermiştir.
Karar, kurum tarafından temyiz edilmiştir.
Savunmanın Özeti: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Tetkik Hakimi: S.K.
Danıştay Savcısı Y.Y.'nin Düşüncesi: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49 uncu maddesi uyarınca temyiz isteminin kabulü ile daire kararının bozularak temyiz istemine konu teşkil eden Danıştay Dokuzuncu Dairesinin E:1991/3145 sayılı dosyasındaki düşüncemde belirtmiş olduğum nedenlerle, dava konusu işlemin iptalinin uygun olacağı düşünülmüştür.
Türk Milleti Adına hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, Kıdemli Tetkik Hakimi S.K.'nın yazılı ve sözlü açıklamalarından sonra dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü: 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 13 üncü maddesinin son fıkrası uyarınca bedelsiz olarak belediyeye terk edilen arazi parçası nedeniyle tahsil edilen tapu harcının düzeltme yoluyla geri verilemeyeceği yolunda kurulan işleme karşı açılan davayı reddeden Danıştay Dokuzuncu Dairesi kararı temyiz edilmiştir.
Tamamı 119455 metrekare olan Mersin ... Köyü civarındaki arazinin 3000 metrekaresini, ... Belediye Encümeninin 15.12.1987 günlü ve 158 sayılı kararı uyarınca genel hizmetler ve yeşil alan ihtiyacı için terk eden kurumdan, bu işlemin tapu kütüğüne tescili sırasında tapu harcı tahsil edilmiş ve işlem, Harçlar Kanununa bağlı 4 sayılı Tarifenin 6/a işaretli pozisyonuna dayandırılmıştır.
Kurumun rızası üzerine alınan belediye encümeni kararı dayanağını, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 13 üncü maddesinden almaktadır.
İmar Kanunu'nun resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol, meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri genel hizmetlere ayrılan alanlara giren arsa ve arazinin, düzenleme ortaklık payı üzerinde kalan kısımlarının mal sahiplerince ilgili idarelere bedelsiz olarak terk edilmesine olanak tanıyan 13 üncü maddesi kuralına göre tamamı, kurum adına kayıtlı 119 dönüm arazinin üçbin metrekaresi, kurumun rızası ve belediye encümeni kararı ile genel hizmet ve yeşil alan amacı için bedelsiz olarak terkedilmiş ve bu terk işlemi tapu kütüğüne işlenmiştir.
Harçlar Kanunu'nun 57 inci maddesinde tapu ve kadastro işlemlerinden, sadece 4 sayılı tarifede yazılı olanlar tapu ve kadastro harcına tabi tutulmuştur. Sözü geçen 4 sayılı tarifenin 6/a pozisyonunda ifraz, taksim veya birleştirme işlemleri ve 14 işaretli pozisyonunda ise bu işlemlerle ilgili tescil ve şerhlerin silinmesi, harca konu yapılmıştır.
Kurumun, bedelsiz olarak terk ettiği üç dönüm arazi parçasının, tümü 119 dönüm olan arazinin hangi kısmı ya da kısımlarından alınarak genel hizmetlerden birine tahsis edileceği belli olmadığına göre söz konusu bedelsiz terk işleminin tapuda tescili, Harçlar Kanunu'nun tapu harcına tabi tuttuğu ifraz, taksim ve birleştirme işlemlerinden herhangi biri ve 4 sayılı tarifenin diğer pozisyonlarında gösterilen işlemlerden değildir.
Bu durumda, üç dönüm arazisini bedelsiz olarak genel hizmetlere tahsis edilmek üzere terk eden kurumdan ifraz harcı adı altında tapu harcı tahsil edilmekle, Vergi Usul Kanunu'nun 118 inci maddesinin 3 işaretli fıkrasında tanımlanan "mevzuda hata" yapılarak, vergilendirme hatasına yol açıldığı sonucuna varılmaktadır.
Bu nedenlerle, düzenleme ortaklık payı dışında kalacak arazinin üçbin metrekarelik kısmı hakkında bedelsiz terk işleminin; ancak bu şekilde arazisi imar durumuna kavuşan kurum lehine yapılmış bir işlem olduğundan bahisle davanın reddine ilişkin Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 24.10.1991 günlü ve E:1989/3737, K:1991/3145 sayılı kararının bozulmasına, 19.2.1993 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
492 sayılı Kanunun 57 nci maddesi uyarınca düzenlenen 4 sayılı tarifenin 6/a pozisyonunda ifraz, taksim ve birleştirme işlemleri binde 5 oranında harca tabi tutulmuştur. Yükümlü kurumun maliki bulunduğu 119 dönüm gayrimenkulün 3 dönümü genel hizmetler ve yeşil alan ihtiyacı için kamuya terk edildiğine, 119 dönümlük araziden ayrıldığına, tapuya da böylece kaydedildiğine göre harç alınması yerinde olduğundan, temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle çoğunluğun aksi yöndeki kararına karşıyım.