Danıştay Üçüncü Daire

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanmasında tevkifat yapma zorunluluğu nakden veya hesaben ödemeye bağlıdır. İstemin Özeti: Davacın 1985 takvim yılında işyeri olarak kullandığı babasına ait dükkandan dolayı stopajı yapmaması ve muhtasar beyanname vermemesi nedeniyle takdir komisyonunca takdir edilen matrah üzeriden re’sen salınan gelir (stopaj) vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesi hükmü uyarınca bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve haklar için de emsal kira bedeline göre kira stopaj beyanında bulunulması gerektiği açıklanmış olduğundan yasal süresinde verilmemesi nedeniyle takdir komisyonu kararma göre yapılan tarhiyatta isabetsizlik görülmediği, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 347. maddesinin 4. fıkrası uyarınca olayda ağır kusur cezası uygulanması gerektiği gerekçesiyle kısmen kabul ederek vergi aslım onayan kaçakçılık cezasını ağır kusur cezasına çevien Gaziantep Vergi Mahkemesinin 6.11.1991 Gün ve E: 1991/573, K: 1991/1272 Sayılı kararının; kendisinin kira ödemesinde bulunmadığı, ödemediği kira bedeli nedeniyle stopaj yapması ve muhtasar beyanname vermesinin sözkonusu olmadığı ileri sürülerek bozulması istemidir. Karar: Uyuşmazlık, davacının ticari faaliyette bulunduğu babasına ait işyeri için kira stopajı yapıp muhtasar beyannamesini yasal sürede vermemesi nedeniyle takdir komisyonu kararma dayanılarak yapılan cezalı tarhiyata ilişkin bulunmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde, ticaret şirketleri ve maddede sayılan diğer gerçek ve tüzel kişilerin aynı Kanun’un 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden istihkak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları belirtilmiş, ’vergi tevkifatında uygulanacak esaslar’ başlıklı 96. maddesinde; vergi tevkifatının 94. madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı ve bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceğine değinilmiş, 97 nci maddenin 2574 Sayılı Kanunun 21. maddesiyle değişik 2. bendinde, 94. maddede yazılı ödemelerden yapılan vergi tevkifatının, vergi kesenin kayıt ve hesaplarında ayrıca gösterileceği kurala bağlanmış ve 98. maddesinde de 94 üncü madde gereğince vergi tevkıfatı yapmaya mecbur olanların bir ay içinde yaptıkları ödemeler ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın 20. Günü akşamına kadar vergi dairesine bildirmeye mecbur oldukları hükmüne yer verilmiştir. Bu hükümlerin birlikte incelenmesinden anlaşılacağı üzere, 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapılarak ertesi ayın 20. Günü akşamına kadar bir muhtasar beyanname ile vergi dairesine bildirilmesi için ilgili ay içinde işyeri sahibine ’nakden’ veya kendilerim’ istihkak sahibine karşı borçlu durumda gösteren bir kayıt veya işlemde bulunulmak suretiyle ’hesaben’ ödeme yapılmış olması gerekmektedir. Olayda davacının işyeri olarak kullandığı gayrimenkulun babasına ait olduğu ve kira ödemesinde bulunmadığı iddia edilmekte ve idarece de işyeri için davacı tarafından kira ödendiğine veya işyeri sahibi tarafından kira tahsil edildiğine ilişkin herhangi bir tesbit yapılmadığı anlaşıldığından, bir başka anlatımla anılan işyeri için kira ödemesi gerçekleşmediği halde vergi mahkemesince emsal kira bedeline göre kira stopaj beyanında bulunulması gerektiğinden bahisle tarhiyatın tadilen onanmasında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, Gaziantep Vergi Mahkemesinin 6.11.1991 Gün ve E: 1991/573, K: 1992/1271 Sayılı kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.