T.C.

DANIŞTAY

VERGİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU

o VERGİ RESİM HARÇ İSTİSNASI (Yatırım Teşvik Tedbirleri Arasında Sayılma)

o İHRACAT TAAHHÜDÜ (Yatırım Teşvik Belgesinde Taahhüt - Vergi Resim Harç Muafiyeti)

Özet : Yatırım teşvik belgesinde ihracat taahhüdünde bulunulmayan ve yatırımın yararlanacağı teşvik tedbirleri arasında vergi, resim ve harç istisnasına yer verilmeyen kurumun, sermaye artırımına ilişkin işleminin, vergi, resim ve harç istisnasından yararlanamayacağı hakkında.

İstemin Özeti : 5 Ekim 1988 tarihli yatırım teşvik belgesine dayanarak 1988 yılında sermaye artırımında bulunan yükümlü şirket adına kusur cezalı damga vergisi tarh edilmiştir. Yükümlü tarafından bu tarhiyata karşı açılan davada Antalya Vergi Mahkemesi K:1989/466 sayılı kararıyla; 261 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yürürlüğe konulan 88/12811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına Ek Kararın 28 inci maddesiyle, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından yayımlanan Yatırımların Teşviki ve Yönlendirilmesiyle ilgili 88/3 sayılı tebliğin 33 üncü maddesinde, vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak için, gemi inşa ve gemi inşa tesisleri ile sağlık ve eğitim yatırımları dışındaki yatırımlarda, asgari miktarda ihracat taahhüdünde bulunulmasının arandığı, yükümlü şirketin yatırım alanı itibariyle vergi, resim ve harç istisnasından yararlanabilmesi için ihracat taahhüdünde bulunması ve teşvik belgesinde istisnadan faydalanacağının açıkça belirtilmiş olması gerektiği, yükümlü şirkete imalat-gıda-içki-süt ve süt mamülleri ile ilgili komple yatırım dolayısıyla verilen yatırım teşvik ve yatırım indirim belgesinde ihracat taahhüdü bölümünün boş bırakıldığı ve yatırımın yararlanacağı teşvik tedbirleri arasında vergi, resim ve harç istisnasının sayılmadığı anlaşıldığından, sermaye artırımı ile doğan damga vergisinin kusur cezalı olarak istenmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddetmiştir. Bu kararın yükümlü kurum tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay Dokuzuncu Dairesi K:1991/1123 kararıyla; 261 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yürürlüğe konulan 88/12811 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına Ek Kararın 28 inci maddesi ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca yayımlanan 88/3 sayılı Tebliğin 33 üncü maddesinde konu ile ilgili düzenlemeler yapıldığı, yükümlü şirketin 88/12811 sayılı karara istinaden aldığı yatırım teşvik belgesinde, hangi teşviklerden yararlanacağının söz konusu belgenin 1 inci sayfasındaki genel hükümler ve 2 nci sayfasının III üncü bölümünde belirtildiği, yükümlünün 1988 yılı içinde yaptığı sermaye artırımına ilişkin işlemin sözkonusu teşvik belgesinin 1 inci sayfasındaki genel açıklama karşısında vergiye tabi tutulamayacağı, vergi mahkemesince teşviklerden yararlanmanın ihracat taahhüdüne bağlı kabul edilmesinin yerinde görülmediği, gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuştur.

Bozma kararına uymayan Antalya Vergi Mahkemesi K:1991/667 sayılı kararında, ilk kararındaki gerekçeye yer verdikten sonra, sözkonusu belgenin 1 inci sayfasında, yatırım ile ilgili vergi, resim, harç istisnası gibi teşvik tedbirlerinin belgede öngörülen değerler ve şartlar esas olmak üzere herhangi bir uygulama belgesi aranmaksızın ilgili kuruluşlarca yerine getirileceği belirtildiğinden ve teşvik belgesinin 2 nci sayfasının III üncü bölümünde yatırımın yararlanacağı teşvik tedbirleri arasında vergi, resim, harç istisnasına yer verilmediğinden, sermaye artırımı nedeniyle kusur cezalı damga vergisi salınmasında yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ilk kararda ısrar etmiştir. Israr kararı yükümlü kurum tarafından temyiz edilmiştir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Tetkik Hakimi : Asım ÖZCAN

Danıştay Savcısı : Yuva ERTAN

Düşüncesi: İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun vergi mahkemesi ısrar kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, Tetkik Hakimi Asım ÖZCAN'ın yazılı ve sözlü açıklamalarından sonra dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü: Yatırım teşvik belgesine dayanarak 1988 yılında sermaye artırımında bulunan kurum adına salınan kusur cezalı damga vergisine karşı açılan davayı reddeden vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.

Yatırımların ve döviz kazandırıcı hizmetlerin özendirilmesi amacıyla 261 sayılı Kanunun 34 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 1 inci maddesinin (a) fıkrasında tanınan yetki uyarınca yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu Kararları ve bu kararlara dayanılarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca yayımlanan tebliğler, yapılan düzenlemelere göre teşvik belgesi alan yatırımcı kuruluş ve kişilerin hangi işlemlerinin, vergi, resim ve harç

istisnası kapsamında sayılacağını genel olarak düzenlemektedir. Herhangi bir yatırımın teşvik belgesine bağlanabilmesi için yapılacak yatırımın program kararnamelerinde belirtilen değerlere uygun olması, teşvik edilmeyen üretim ve yatırım konuları içinde yer almaması ve Devlet Planlama Teşkilatı tarafından teşvik belgesine bağlanmasının uygun görülmesi gerekmektedir.

Teşvik belgesi; yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, bu değer ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde yazılı bulunan teşviklerden yararlanılabilen, kalkınma planına uygun ve ülke ekonomisi için genel anlamda yararlı olduğu Devlet Planlama Teşkilatınca kabul edilen yatırımlar için yatırımcılara verilen bir belgedir. Bu nedenlerle, yatırımcıların ilgili yıl programının Uygulanması Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Kararların ekinde yer alan Yatırımların ve Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin Teşviki ve Yönlendirilmesine Ait Esaslarda ve Devlet Planlama Teşkilatınca Yayımlanan Tebliğlerde açıklanan teşvik tedbirlerinin hangilerinden ne ölçüde yararlandırılabileceklerinin kendilerine verilen teşvik belgesindeki açıklamalar da gözönünde bulundurularak belirlenmesi gerekmektedir.

261 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak 5.4.1988 gün ve 19776 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan 1988/12811 sayılı 1988 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Kararın Eki "Yatırımların ve Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin Teşviki ve Yönlendirilmesine Ait Esaslar" hakkındaki Kararın 3 üncü maddesinde; Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanacak yatırımların, uygun görüldüğü takdirde gümrük muafiyeti, yatırım indirimi, kaynak kullanımı destekleme primi, bina inşaat harcı istisnası, vergi, resim ve harç istisnası ve finansman fonu gibi teşvik araçlarının gerekli görülenlerinden yararlandırılabileceği, aynı kararın 28 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, teşvik belgesine bağlı ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından belirlenecek asgari miktarda ihracat taahhüdünde bulunan yatırımcıların; yatırım ve işletme dönemlerinde açılan orta ve uzun vadeli krediler ile işletme kredilerinin vadelerinde tasfiye edilinceye kadar alınma ve ödenme safhasında vergi, resim ve harç istisnasından yararlandırılacağı, 2 nci fıkrasında, gemi inşa ve gemi inşa tesisleri ile eğitim ve sağlık yatırımlarında ihracata dönük olma şartının aranmayacağı, 3 üncü fıkrasında da sözkonusu yatırımlarla ilgili şirket kuruluşu ve sermaye tezyidi işlemleri ile gayrimenkullerin ve/veya irtifak haklarının yatırıma ayni sermaye olarak konulması halinde bunların şirket adına tapuya tescil işlemlerinin ve intifa haklarının tapu siciline şehr verilmesi ile ilgili işlemlerin de bu istisna kapsamında olduğu açıklanmıştır. Diğer taraftan, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından aynı Resmi Gazetede yayımlanan 88/3 sayılı Tebliğin 33 üncü maddesinde de bu açıklama tekrarlanmıştır. Yükümlü Kurumun 5 Ekim 1988 tarihli teşvik belgesinin incelenmesinden; belgenin gıda, içki, süt ve süt mamulleri imalat yatırımı için verildiği, belgede ihracat taahhüdünde bulunulmadığı ve yatırımın yararlanacağı teşvik tedbirleri arasında vergi, resim ve harç istisnasının sayılmadığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda anılan 1988/12811 sayılı kararın 28 inci maddesinde vergi, resim ve harç istisnasından yararlanma kural olarak teşvik belgesinde ihracat taahhüdünde bulunulmasına bağlanmış, sadece taşıdıkları önem nedeniyle gemi inşa ve gemi inşa tesisleri ile eğitim ve sağlık yatırımları bu kuralın dışında tutulmuştur.

Yükümlü kurumun teşvik belgesinde ihracat taahhüdünde bulunulmadığı ve yatırımın yararlanacağı teşvik tedbirleri arasında vergi, resim ve harç istisnasına yer verilmediğinden, kurumun sermaye artırımına ilişkin işleminin vergi, resim ve harç istisnasından yararlanması mümkün değildir.

Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine 29.1.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.