Danıştay Üçüncü Daire

Vakıflara ait gayrimenkul kira bedellerinden gelir (stopaj) vergisi kesileceği hk. İstemin Özeti: Davacının vakıftan kiraladığı gayrimenkule ödediği kira bedelinden stopaj yapmadığı nedeniyle takdir komisyonu kararma istinaden adına 1985 yılı için re’sen salınan gelir (stopaj) vergisi île kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6b maddesinde, vakıflar (Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınanlar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden vergi tevkifatı yapılacağının hüküm altına alındığı, yükümlünün faaliyette bulunduğu işyeri mülkiyelinin K. Vakfına ait olduğu ve sözkonusu vakfa Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmadığının kesinliği karşısında ödemiş olduğu kiradan gerekli tevkifatı yapmayan davacı adına yapılan tarhiyatın yerinde olduğu gerekçesiyle reddederek tarhiyatı onayan Gaziantep Vergi Mahkemesinin 19.2.1992 Gün ve E: 1991/767, K: 1992/273 Sayılı kararının; vakıflara ait gayrimenkul kira bedellerinden vergi tevkifatı yapılmasına ilişkin 193 Sayılı Kanunun 94/6b maddesinin 1.1.1986 tarihinde yürürlüğe giren 3239 Sayılı Kanunun 65. maddesi ile getirildiği, dolayısıyla da 1985 yılı için tevkifat yapma zorunluluklarının olmadığı ileri sürülerek bozulması istemidir. Karar: Uyuşmazlık, vakıftan kiraladığı gayrimenkul kira bedelinden stopaj yapmadığı nedeniyle davacı adına 1985 yılı için salınan gelir (stopaj) vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı reddederek tarhiyatı onayan vergi mahkemesi kararının bozulması istemiyle yapılan temyiz başvurusuna ilişkin bulunmaktadır. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin 3239 Sayılı Kanunla değişmeden önceki düzenleniş biçiminde adı geçen kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapılacağı kuralı getirilmiştir. Sözü edilen 70. madde kapsamındaki kiralanan mal ve haklar arasında gayrimenkullerde bulunmaktadır. Maddenin başlığı da gayrimenkul sermaye iradıdır. Bu hükümlerin birlikte incelenip değerlendirilmesinden, taşınmazların kiralanmasından elde edilen iratların vergi kesintisine tabi olduğu sonucuna varılmaktadır. Kanundaki düzenleniş biçimine göre vergi tevkifatına tabi tutulacak gayrimenkul sermaye iradinin sahibinin niteliği önem arzetmemektedir. Bir başka anlatımla bunların gelir vergisi mükellefin olmaları gerekmemektedir. Burada önemli olan gayrimenkul sermaye iradinin ödenmiş olmasıdır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine 3239 ve 3571 Sayılı Kanunlarla getirilen değişikliklerle vakıflara, derneklere ve kooperatiflere yapılan kira ödemelerinin vergi tevkifatına tabi olduğunun belirtilmesi, 6. bendin ana öğesini oluşturan ilk fıkranın teyidi niteliğindedir. Öte yandan, vergi kanunlarında muafiyet veya istisna konusunda açıkça hüküm bulunmayan durumlarda esas olan herhangi bir gelir unsurunun vergiye ya da vergi kesintisine tabi tutulmasıdır. Vakıflara ait taşınmazların kiralanması karşılığında elde edilen ödemelerin vergi tevkifatına tabi tutulmayacağına ilişkin herhangi bir hüküm yasalarda mevcut olmadığından temyize konu mahkeme kararının vergi aslına ilişkin kısmında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir. Cezaya gelince; 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’na 2365 Sayılı Kanunun 72. maddesiyle eklenen mükerrer 347. maddenin 4 numaralı bendinde; beyanname süresi ve ek süre geçtiği halde ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile sair kazanç ve iratların vergi dairesinin ıttılaı dışında bırakılması, ağır kusur cezası kesilmesini gerekli kılan bir hal olarak kabul edilmiştir. Olayda; vakıftan kiraladığı gayrimenkule ödediği kira bedelinden stopaj yapmayan mükellefe sözü edilen maddeye göre ağır kusur cezası kesilmesi gerektiğinden davanın, kesilen kaçakçılık cezasına yönelik kısmım reddeden vergi mahkemesi kararının cezaya ilişkin hüküm fıkrasında hukuka uyarlılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, vergi aslına ilişkin temyiz isteminin reddi ile Gaziantep Vergi Mankemesinin 19.2.1992 Gün ve E: 1991/767, K: 1992/273 Sayılı kararının bu kısminin belirtilen gerekçelerle onanmasına, cezaya yönelik temyiz isteminin kabulü ile kararın buna ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına, karara bağlanan vergi tutarının binde dördü oranında ve 38.400.liradan az olmamak üzere hesaplanacak nisbi karar harcından bozulması istenen vergi mahkemesi kararında hüküm altına alınmış olan harcın mahsup edilmesinden sonra kalan harç tutarının temyiz isteminde bulunandan alınmasına, oyçokluğuyla karar verildi. AYRIŞIK OY 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6b maddesinin, vakıflar (Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınanlar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden vergi tevkifatı yapılacağına ilişkin hükmü 3239 Sayılı Kanunun 65. maddesiyle 1.1.1986 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten önceki dönemlerde vakıflara ait gayrimenkul kira bedellerinden stopaj yapılmasının gerekli ve zorunlu olmaması nedeniyle temyiz isteminin kabul edilerek temyize konu kararın bozulması gerekeceği görüşü ile aksi yönde verilen çoğunluk kararma katılmıyoruz.