GİDER KABUL EDİLMEYEN ÖDEMELER

Danıştay Üçüncü Daire

Arsa karşılığında inşaat yapan ve bu faaliyeti ile ilgili defter tutmayan ve beyanname vermeyen müteahhit için matrah belirlenirken, bina maliyetinin % 25'i safi kar olarak kabul edilir. Arsa karşılığında inşaat yapan ve 1989 yılında teslim eden davacının beyannamesin! vermediği nedeniyle belirlenen matrah farkı üzerinden re'sen salınan gelir verişi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; ihtilafın bir defaya mahsus olmak üzere arsa karşılığı inşaat yapan davacının bu faaliyetinden elde ettiği geliri beyan edip etmeyeceği hususuna ilişkin bulunduğu, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinde, gerçek kişilerin gelirlerinin gelir vergisine tabi olduğu, 37/4. maddesinde, gayrimenkul inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden elde ettikleri kazançların ticari kazanç, 82/1. maddesinde de, arızi olarak yapılan ticari muamelelerden elde edilen kazancın da arızi kazanç olduğunun hükme bağlandığı, olayda davacının 10.10.1986 tarihli yapım sözleşmesi gereği ........'ya ait arsa üzerine 12 mesken ve 2 dükkanın yapımım, aynı arsaya bitişik 760 m2 arsa karşılığında üstlendiği, inşaata Ağustos 1987 tarihinde başlayarak Haziran 1989 tarihinde bitirerek arsa sahiplerine teslim ettiği, ancak bu faaliyeti ile ilgili olarak defter tutmadığı ve elde ettiği geliri beyan etmediği hususunun kendi ifadesine dayanılarak düzenlenen inceleme raporu ile tespit edildiği, inşa edilen gayrimenkulun 3. sınıf betonarme karkas bina olduğu, bu nitelikteki binalar için Bayındırlık Bakanlığınca tespit edilen ve Maliye ve Gümrük Bakanlığınca yayınlanan birim metrekare maliyet bedellerine göre yapılan hesaplamada, bina maliyetinin arsa maliyeti dahil 79.961.800. lira olacağı, Danıştay kararlarına göre de bina maliyetinin % 25'inin safi kar olduğu gerekçesiyle belirlenen matrah üzerinden yapılan tarhiyata, davacı tarafından gayrimenkul inşa işi nedeniyle gelir vergisi mükellefi olabilmesi için faaliyetinin devamlı olması gerektiği, oysa kendisinin bu işi bir defaya mahsus olmak üzere yaptığı, bu nedenle 193 sayılı Kanunun 37/4. maddesi hükmüne göre vergilendirilemeyeceği ileri sürülmüş ise de, aynı Kanunun 82/1. maddesi hükmüne göre bu faaliyetin arızi kazanç olarak vergiye tabi tutulması gerektiği, bu nedenle davacının vergiye tabi tutulmaması gerektiği yolundaki iddiasının yerinde olmadığı, inceleme elemanınca kabul edilen arsa birim değeri dikkate alındığında elde ettiği hasılatın (760 m2 x 15.000)= 11.400.000. lira olduğu inceleme elemanınca bina maliyetinin 79.961.800. lira olarak hesaplandığı, bu durumda kar değil zararlı olduğu iddiasına itibar edilemeyeceği, zira inceleme elemanı söz konuşu arsanın maliyet bedelini daha önce tespit edilerek ilan edilen arsa asgari m2 birim değeri nazara alarak tespit edildiği bu değerin beyanı gereken asgari değer olup rayiç değerin çok altında kaldığı, kaldı ki binanın inşaat maliyetinin hesabında zaten bina sahiplerine ait olan arsa değerinin ilave edilmemesi gerektiği, oysa inceleme elemanınca inşa edilen binanın maliyet bedeli hesaplanırken arsa payının maliyet unsuru olarak değerlendirildiği, bu nedenle arsa bedelinin maliyete eklenmesinin yerinde olmadığı, buna göre yapılan hesaplamada 70.361.800. lira maliyet bedeli esas alındığında beyandışı bırakılan arızi kazancın 17.590.450. lira, ihtilaflı yıl içinde elde edilen 480.000. liralık gayrimenkul sermaye iradından % 25 götürü gider düşüldükten sonra beyanı gereken matrahın 17.950.450. lira olduğu, bu faaliyeti nedeniyle kesilen kaçakçılık cezasınında yerinde bulunduğu gerekçesiyle kısmen kabul ederek tarhiyatı bu matraha göre tadilen tasdik eden Trabzon Vergi Mahkemesinin 20.4.1992 gün ve E: 1992/18, K: 1992/162 sayılı kararının; Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından arsa payının matrahtan düşülmesinin yerinde olmadığı, mükellef tarafından ise, bu işi bir kere yaptığı, bu nedenle ticari kazanç olmadığı, yaptığı işe karşı aldığı arsa üzerine inşaat yapılması halinde ticari kazanç olması gerektiği, mahkeme kararında faaliyetin verinin konusuna girdiği (arızi kazanç) belirtilmekte ise de, bu durumun defter tutulmasını gerektirmediği, yapmış olduğu masrafa göre almış olduğu arsa değeri arasında vergiye tabi olacak matrah farkının bulunmadığı, olaya da kaçakçılık cezası kesilmesinin yerinde olmadığı ileri sürülerek bozulmasını isteminin reddine, oybirliğiyle karar verildi.