Emsal Kira Bedeli Danıştay Üçüncü Daire

Beyan edilen kiranın gerçek ve doğru olduğunun mükellef ispatlanamaması halinde emsal kira bedeli esasinin uygulanması gerekecektir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde; gelir vergisine tabi gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlanmış, aynı Kanun’un 70. maddesinin birinci bendinde; bina ve arazinin sahibi, mutasarrıfı ’veya zilyedi tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar, gayrimenkul sermaye iradı olarak kabul edilmiştir. Her iki madde de; gelir vergisine tabi olacak kazanç ve iratlar elde etme koşuluna bağlanmıştır. Başka bir deyimle elde edilmeyen kazanç ve iratın vergilendirilmesi olanaksızdır. Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden aşağı olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin yetkili özel mercilerce takdir edilmiş kirası, bu suretle takdir edilmiş kirası yoksa, Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’i olacağı belirtilmiştir. Emsal kira uygulamasına ilişkin bu hüküm, yukarıda açıklanan elde etme esası ile birlikte değerlendirildiğinde; emsal kira uygulamasının bazı koşullara bağlı olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Beyan edilen kiranın gerçekliğinin saptanmasının güç olduğu hallerde, emsal kira uygulanması sözkonusu olacaktır. Nitekim maddede bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin bu mal ve hakların kirası olacağı yolundaki hüküm bu görüşü doğrulamaktadır. Bu duruma göre beyan edilen kira gelirinin doğru ve gerçe olduğunun ispatı halinde, emsal kira bedeli esası uygulanamayacak, gerçek gelir üzerinden vergi ödenecek, ispat edilememesi halinde ise, emsal kira uygulanarak, emsal kira bedeli üzerinden vergi ödenmesi gerekecektir. Elde edilen kira gelirinin gerçek olduğunun ispatı ise, bunu ileri süren davacıya düşmektedir. Olayda, 1984 takvim yılma ait gelir vergisi beyannamesi ekinde ibraz etliği listede, sahibi olduğu arazilerinin kirada bulunduğunu belirten davacı, sadece 2 arazisinden elde ettiği kira gelirini 30.11.1984 tarihli gider makbuzları ile kanıtlamış olup, diğer arazilerinden ne miktar kira geliri elde ettiğini geçerli bir belge ile kanıtlayamamıştır. Bu durum karşısında, davacının kira gelirini kanıtlayabildiği 2 arazi dışındaki arazilerinden yukarıda sözü edilen madde hükmü uyarınca emsal kira bedeli tutarında kira geliri elde ettiğinin kabulü gerekeceğinden aksine verilen vergi mahkemesi karanda isabet görülmediği cihetle temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oyçokluğuyla karar verildi.