Danıştay Üçüncü Daire

Mahkemece yeniden yargılama yapılarak hüküm verilmemesini gerektiren yanlışlıkların düzeltilmesinde isabet görülmediği gibi ekmek üretiminde diğer temel girdi maddelerine göre randıman hesaplaması yapılmadan tuzdan hareketle doğru bir randıman hesaplaması yapılması olanaksızdır. 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 30. maddesinin 1. fıkrasında, "iki tarafın adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaları sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasındaki hesap yanlışlarının düzeltilmesi de istenebilir." hükmü yer almış olup bu hükümde sözü edilen 'yanlışlıklar; nihai ve kesin hükmün sonucunu değiştirmeyecek nitelikte olan basit hataları kapsamaktadır. Olayda ise, davacı tarafından düzeltilmesi istenilen ve mahkemece yukarıda sözü edilen 30. maddenin 1. fıkrası kapsamında kabul edilerek düzeltilen yanlışlığın ise; yeniden yargılama yapılarak hüküm verilmesini gerektirecek nitelikte bulunması nedeniyle yanlışlığın düzeltilmesi yoluyla kararın hüküm fıkrasının değiştirilmesinde isabet görülmemiştir. Diğer taraftan, her ne kadar, idari yargıda re'sen araştırma ve inceleme ilkesi gerekli ise de; bu olgu mahkemenin araştırmaların keyfi bir şekilde yürütülebileceği anlamına gelmez. Nitekim 2577 sayılı Kanunun 1. maddesinin 2. fıkrasında, Danıştay, Bölge idare Mahkemeleri, idare Mahkemeleri, Vergi Mahkemelerinde yazılı yargılama usulünün uygulanacağı ve incelemenin evrak üzerinde yapılacağı belirtilmiştir. Aynı Kanunun 31. maddesi ile Hukuk Usulü Muhakemeleri kanununa yapılan atıfta, madde hükmünde sayılan hallerle sınırlanmış olup Vergi Mahkemesince re'sen araştırma ve .inceleme yapılırken yukarıda açıklandığı şekilde kanunda gösterilen bir araştırma yapmaksızın mükellefe tuz, satan kişinin sözlü olarak ifadesine başvurmasında isabet görülmemiştir. İmalatta kullanılan tuz miktarından hareketle bulunan matrah farkına gelince; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 134. maddesinde; vergi incelemesinde maksadın, ödenmesi gereken verginin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu hükme bağlanmıştır. Ekmek üretiminde temel girdi maddeleri un, maya, yakıt, işçilik ve tuzdur. Ekmek imalatında gerçeğe yakın ve doğru bir randıman hesaplaması yapılabilmesi için temel girdi maddesi olan un miktarının veya maya, yakıt işçilik gibi diğer girdilerle saptanması gerekir. İnceleme elemanınca sadece tuz miktarından hareketle randıman hesaplaması yapılmıştır, imalatta kullanılan tuza göre randıman hesabım kullanılan un, maya, yakıt ve işçilik giderlerinin doğrulayıp doğrulamadığı hususu üzerinde durulmamıştır. Ekmek üretiminde diğer temel girdi maddelerine göre randıman hesaplaması yapmadan çok fazla miktarda kullanılan tuzdan hareketle doğru bir randıman hesaplaması yapılması ve . gerçek bir matrah saptanması olanaksız bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle dayanağı bulunmayan Vergi Dairesi temyiz isteminin reddi ile sonucu itibariyle yerinde görülen Vergi Mahkemesi kararının onanmasına oyçokluğu ile karar verildi.