Danıştay Üçüncü Daire

Beyanname üzerinden tespiti her zaman mümkün olan yatırım indirimi istisnasından kaynaklanan tarhiyatlarda, kusur cezası kesilmesi gerekir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun, 2365 sayılı Kanun'un 58. maddesiyle değiştirilerek' 01.01.1981 gününde yürürlüğe giren 344. maddesinde, mükellefler veya sorumlular tarafından maddede dokuz bent halinde sayılan nedenlerden biri ile vergi kaybına sebebiyet verilmesi hali kaçakçılık cezası kesilmesini gerekli kılan davranışlar olarak gösterilmiştir. Anılan maddenin ilk altı bendinde açıklanan vergi kaybına sebebiyet verilmesi halterinin tümü, faizlerin vergi ödememe veya noksan vergi ödemeye yönelik iradi davranışlardır. Yedi ve sekizinci bent ile sonraki fıkralarında sayılan hallerde ise, kastın varlığı kanuni karineye bağlanmış ve bu fıkrada sayılan hallerin varlığı halinde idarece kaçakçılık cezası kesileceği öngörülmüştür. Bilindiği gibi, gerek Vergi Usul Kanunu'ndaki düzenlemeler ve gerekse vergi hukukunun genel ilkelerine göre, tarhiyat aşamasında tarh edilen vergiye esas alınan gelirin sağlandığının ve kesilen cezayı gerektiren hallerin varlığının kanıtlanması vergi idarelerine düşen bir görevdir. Oysa, Vergi Usul Kanunu'nun 344. maddesi ile kaçakçılığın tanımında yapılan değişiklik ile, maddenin sekiz bendinde sayılan hallerin varlığı halinde mükellef veya sorumlunun vergi ziyaına sebebiyet veren davranışlarında kasıtlarının var olduğu hususunun vergi idarelerince araştırılıp ispatlanması yükümlülüğü kaldırılmıştır. Yani anılan bentlerde açıklanan şekilde vergi kaybına sebebiyet verilmesi hali söz konusu ise vergi kaçakçılık cezalı salınacaktır. Ancak, mükellef veya sorumlular tarafından açılacak bir davada kasıt unsurunun var olmadığının ispatı halin' de kaçakçılık cezası, şartları var ise ağır kusur veya kusura dönüştürülebilecektir. Başka bir ifade ile söz konusu yeni düzenleme ile kastın varlığı konusundaki ispat külfeti yer değiştirmiştir. Aksi anlayış vergi hukukunda uygulanan ceza ilkelerine ve kaçakçılık cezasınin genel tanımına aykırı düşer. Yasa koyucunun söz konusu madde ile, genel esaslara aykırı bir düzenleme getirdiğim söylemek mümkün değildir. Esasen ceza kesmeye ilişkin idari işlemin hukuka uygunluk denetiminin yapılabilmesi de, yargı yerlerince böyle bir araştırma ve değerlendirme yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Dava konusu uyuşmazlıkta; saptanan matrah farkının ilgili dönemde uygulanan yatırım indirimi istisnasından kaynaklanması indirilen istisna tutarının beyanname üzerinden her zaman tespitinin mümkün bulunması karşısında; mükellefin kasten vergi kaybına sebebiyet verdiğinden söz edilmeyeceği cihetle olaya kaçakçılık değil, kusur cezası uygulanması gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin vergi aslına ilişkin kısminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının sözü edilen hüküm fıkrasının onanmasına, temyiz isteminin cezaya yönelik bölümünün ise kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının cezaya ilişkin kısminin bozulmasına, oybirliğiyle karar verildi.