Danıştay Üçüncü Daire

Türk Amerikan Derneği'nce açılan dil kursları ile yapılan kitap satışları ticari değil, kültürel amaç taşıdıklarından, anılan derneğin, bu faaliyetleri dolayısıyla, kurumlar vergisine tabi olmaması gerekir. Derneğin yapmakta olduğu yabancı dil kursları ve bununla ilgili kitap satışı işleminin ticari faaliyet olduğu ve kurumlar vergisine tabi tutulması gerektiğinden bahisle defter ve belgelerin incelenmesi sonucu bulunan matrah farkı üzerinden 1982 takvim yılı için re'sen salınan kurumlar vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinin D fıkrasında; dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmelerin kurumlar vergisine tabi olduğunun hükme bağlandığı kurumlar vergisinde yapılan iktisadi işletme tanımının Türk Ticaret Kanunu'nun 3 ve 11. maddelerinde bahsedilen işletme ile eş anlamlı olduğu anılan yasanın 11. maddesinde, ticarethane veya fabrika ile ticari şekilde işletilen diğer müesseselerin ticari işletme sayılacağının belirlendiği, Ticaret Sicili Nizamnamesi'nde de, ticari işletmelerde, gelir sağlanmasının hedef alınması devamlı olması ve esnaf faaliyetlerinin sınırlarım aşan bir çalışma düzeni kurulması gibi üç unsurun varlığının şart olduğunun açıklandığı olayda, davacı derneğin tüzüğünün 2. maddesinde, derneğin amaçlarından birinin de İngilizce, Türkçe ve başka kültür kursları düzenlemek olduğunun belirtildiği, bu hali ile derneğin lisan kursları düzenlemesinin derneğe yan gelir sağlayan bir iktisadi işletme kurmaktan ziyade, kuruluş amaçlarının gereği olan kültürel gelişmeler ve faaliyetlerden daha iyi yararlanmayı sağlamak olduğu, dernek amacım gerçekleştirmek için düzenlenen kurslara katılanlardan kursların devamının sağlanabilmesi için makul bir ücret alınmış olmasının lisan kursunun iktisadi işletme olduğu sonucunu doğurmayacağı, kurs ücretlerinin, özel yabancı dil kurslarına göre belirgin şekilde ucuz olmasının.da kursların ticari amaçla yapılmadığım gösterdiği, öğrencilere satılan kitapların kurslarda okutulan ve doğrudan doğruya Amerika'dan bu amaçla getirtilen ders kitapları olduğu, kar amacıyla ve piyasada satılmadığı, bu nedenle kitap satıcının ticari faaliyetin varlığına karine teşkil etmeyeceği, bu durumda derneğin ticari amaçla değil kültür hizmeti vermek amacıyla hareket ettiğinin kabulü gerektiği gerekçesiyle kabul ederek tarhiyatın kaldırılmasına karar veren ........Vergi Mahkemesi kararının; derneğin vergiden muaflığının bulunmadığı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 1 ve 5. maddesi uyarınca derneklerin ticari nitelikteki işletmelerinin kurumlar vergisine tabi olacağı, lisan kursu ve kitap satışı faaliyetlerinin iktisadi işletme niteliğinde olduğu bu faaliyetler nedeniyle elde edilen gelirin Dernekler Kanunu'nun 60. maddesinde sayılan gelirler arasında yer almadığı ileri sürülerek bozulması isteğinin reddine oyçokluğuyla karar verildi.