|
|
Dairesi
Gayrimenkulun satış bedelinin, vergi hukuku yönünden tapuda gösterilen bedel olarak kabulü her zaman zorunlu olmadığından, düşük harç ödeme amacıyla, alım bedelinin gerçek değerinden daha az gösterilmiş olması gerçek iktisap bedelinin araştırılmasına engel teşkil etmeyip, olayda da davacı gayrimenku
|
|
|
Karar No
1990/3199
|
|
|
Esas No
1990/2057
|
|
|
Karar Tarihi
21-11-1990
|
|
|
Danıştay Üçüncü Daire Tarih : Esas No. : Karar No. : Gayrimenkulun satış bedelinin, vergi hukuku yönünden tapuda gösterilen bedel olarak kabulü her zaman zorunlu olmadığından, düşük harç ödeme amacıyla, alım bedelinin gerçek değerinden daha az gösterilmiş olması gerçek iktisap bedelinin araştırılmasına engel teşkil etmeyip, olayda da davacı gayrimenkulun satın alma bedelinin tapuda gösterilen değerden daha yüksek olduğunu iddia ettiğinden gerçek değer artışı gelirini saptamak için iktisap değerinin araştırılarak karar verilmesi gerekir. 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 20. maddesinin 1. bendinde, Danıştay ile İdare ve Vergi Mahkemelerinin bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendiliklerinden yapacakları hükme bağlanmakla İdari Yargılama Usulü Hukuku’nda re’sen araştırma ilkesi benimsenmiş bulunmaktadır. Madde hükmü uyarınca, idari yargı yerleri, uyuşmazlık konuşu olayın hakuki nitelendirilmesini yapmak, olaya uygulanması gereken hukuk kuralım belirlemek ve sonuçta hukuki çözüme varmak yönlerinden tam bir yetkiye sahiptirler, idari yargı yerleri buna ek olarak olayını maddi yönünü belirleme noktasından da her türlü inceleme ve araştırmayı kendiliklerinden yapabilirler, iddia ve savunmalarda ortaya konan maddi durumun gerçeğe uygun olup olmadığım serbestçe araştırabilecekleri gibi tarafların hiç değinmedikleri olayları ve maddi unsurları araştırmaya da yönelebilirler. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde, gelir vergisine tabi gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlanmış olup, bu madde de geliri vergisine tabi olacak kazanç ve iratların elde edilmesi koşuluna bağlanmış bulunmaktadır. Başka bir deyimle, elde edilmeyen kazanç ve iradın vergilendirilmesi olanaksızdır. Diğer taraftan; özel hukuk ve vergi hukuku ilişkileri sözkonusu olduğunda vergilendirme işlemlerinde vergi hukukunun kendi kuralları esas tutulur. Başka bir anlatımla özel hukuka göre tamamlanmış geçerli bir durum, vergi hukukunda farklı mütalaa edilebileceği gibi özel hukuk açısından geçersiz sayılacak işlemler bazı vergisel sonuçlar doğurabilir. Nitekin, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesinin B bendinde belirtildiği üzere, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Bu durumda, Medeni Kanuna göre resmi senetle gösterilen bedel üzerinden bir gayrimenkulun tapuda tescil yoluyla iktisabı geçerli sayılsa dahi gayrimenkul satım aktinin unsurlarından biri olan satış bedelinin vergi hukuku açısından tapuda gösterilen bedel olarak kabulü her zaman zorunlu değildir. Kaldı ki, Harçlar Kanunu’na göre düşük harç ödeme mülahazası ile alım bedelinin gerçek değerden az gösterilmiş olması da gelir vergisi açısından gerçek iktisap bedelinin araştırılmasına engel teşkil etmez. Olayda yükümlü tarafından gayrimenkulun satın alma bedelinin tapuda gösterilen değerden daha yüksek olduğu iddia edildiğinden Vergi Mahkemesi’nce, gayrimenkulun satın alam tarihinde gerçek rayiç değerinin araştırılarak mükellefin iktisap bedeli ile satış bedeli arasında elde ettiği gerçek değer artışı gelirini saptamak için iktisap değerini gerçek miktarı itibariyle belirlemek üzere yukarıda sözü edilen 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 3 ve 2577 sayılı Kanun’un 20. maddesi uyarınca araştırma yapılması zorunlu bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.
|
|