Danıştay Dördüncü Daire

Satışım yaptığı emtianın bir kısminin çalınmış olması kazancın düşüklüğünü izaha yeterlidir. GVK'nun 111. madde metninin incelenmesinden anlaşılacağı üzere, beyan ettikleri gayrisafi kazançlar ortalama kar haddi esasına göre hesaplanan tutardan düşük bulunan mükelleflerin bu düşüklüğü izah etmeleri ve izahlarının yeterli görülmesi halinde adlarına bu esasa göre tarhiyat yapılamayacağı açıktır. Bu itibarla, sahibi bulunduğu bakkal dükkanında vuku bulan hırsızlık neticesinde şeker, pirinç, nohut, un gibi bazı malların karıştırılmak suretiyle kullanılamaz hale geldiğin! ileri sürerek gayrisafi kazançta ortalama kar hadleri esasına göre hesaplanan tutara nazaran görülen düşüklüğü izah etmeye çalışan yükümlünün öncelikle bu izahının yeterli görülüp görülmeyeceğinin irdelenmesi gerekmektedir. Yükümlünün sözkonusu iddialarına ilişkin kanıtlayıcı belge olarak sunduğu Asliye Ceza Mahkemesi kararında, hırsızlar tarafından dükkandaki eşyaların birçoğunun dağıtıldığı ve müşterinin bir milyon lira zararı bulunduğunun görgü tutanağı ve fotoğraflar tespit edildiği hususuna yer verildiği anlaşılmaktadır. Vergisi uyuşmazlığa konu edilen döneme ilişkin olarak yükümlüce zarar beyanında bulunulduğu ve Vergi Dairesi Müdürlüğü'nce ortalama kar hadleri esasına göre hesaplanan gayrisafi kazancın 535.938 lira olduğu dikkate alındığında, dükkanındaki bir kısım malın dağıtılmasından dolayı 1.000.000 lira zararı bulunduğu Ceza Mahkemesi'nce belirlenen yükümlünün gayrisafi kazancın düşüklüğü hususundaki izahının yeterli olduğu sonucuna varılmaktadır. Diğer taraftan, bu hususta Ceza Mahkemesince bilirkişi incelemesi yaptırılmamış olmasının da sonucu etkileyen bir yönü bulunmamaktadır. Zira ortalama kar hadleri esasına göre hesaplanan tutara nazaran gayrisafi kazançta meydana gelen düşüklüğü izahı bakımından Gelir Vergisi Kanunu'nun 111. maddesinde özel bir usul hükmüne yer verilmeyerek, izahı yeterli bulup bulmama konusunda idareye takdir yetkisi tanınmış olup, sözkonusu yetkinin hukuka uygun bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı . hususundaki denetimin idari mahkemelerce yapılacağı da kuşkusuzdur. Öte yandan, hırsızlık sonucu kıymeti düşen mallar ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu'nun 274 ve 275. maddeleri uyarınca Takdir Komisyonu'na başvurularak emsal bedeli tespit ettirilmediğinden, nazari bir değerin zarar olduğunun kabul edilemeyeceği mahkeme kararında belirtilmiş ise de, uyuşmazlık konusunun kıymeti düşen mallar yönünden yükümlüce defterlere kaydedilmiş bir zarar unsuruna değil, vergi güvenliği açısından bir otokontrol aracı olan ortalama kar hadleri esasına göre Vergi Usul Kanunu'nun 111. maddesinde öngörülen kanuni karine esas alınarak yapılan bir tarhiyata ilişkin olması sebebiyle sözkonusu gerekçede de isabet görülmemiştir. Açıklanan bu nedenlerle, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.