Danıştay Üçüncü Daire

Anayasa Mahkemesi'nin hayat standardına ilişkin iptal kararları, devam etmekte olan uyuşmazlıkları etkiler. Ticari ve mesleki faaliyeti yanında esinin de serbest meslek faaliyeti nedeniyle aile reisi beyanında bulunan Davacı, 10.12.1988 günlü Resmi Gazetede yayımlanan ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nda değişiklik yapan 3.12.1988 gün ve 3505 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 1988 takvim yılı için tahakkuk ettirilen gelir vergisi ile 1989 takvim yılı için tahakkuk ettirilen geçici vergiye karşı açmış olduğu davanın reddine dair Vergi Mahkemesi kararının bozulmasın! istemektedir. Anayasa Mahkemesi 6.4.1990 gün ve 20484 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7.11.1989 gün ve E: 1989/6, K: 1989/42 sayılı kararı ile yukarıda sözü edilen 3505 sayılı Kanun'la 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen bazı hükümleri Anayasa'ya aykırı bularak iptal etmiştir. Her ne kadar Anayasa'nın 153. maddesinin 5. fıkrası ile Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 53. maddesinin 7. fıkrasında, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararlarının geriye yürümeyeceği hükme bağlanmış ise de; bu hükmün amacı, iptal kararından önce sonuçlarım doğurmuş ve ihtilaf konuşu yapılmamış işlemleri iptal kararının etkisinden ayrık tutarak kamu düzeninin istikrarını sağlamaktır. Bir başka deyişle bu hükümle, iptal edilen Kanun hükmüne dayalı kazanılmış hakları ve kamu düzeninin istikrarım korumak amaçlanmıştır, Aksine bir anlayış, Anayasaya aykırılığı Anayasa Mahkemesi kararı ile sabit olan bir kanuna dayalı işlemler daima ve doğal olarak iptal kararından önce tesis edilmiş olacağından, davacıların hukukunu etkilememesi sonucunu doğurur. Bu durumda da Anayasanın 152. maddesinde yer alan, 'Bir davaya bakmakta olan mahkeme uygulanacak bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasını ciddi olduğu kanısına varırsa Anayasa Mahkemesi'nin bu konuda vereceği karar kadar davayı geri bırakır. Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararım verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse Mahkeme davayı yürürlükteki Kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak, Anayasa Mahkemesi kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorundadır.' hükmün anlamı ve uygulanma olanağı kalmaz. Bütün bunlar göstermektedir ki, ihtilaf konuşu yapılan bir tasarrufun dayanağı Kanun veya Kanun Hükmünde Kararname hükmü Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilirse sözkonusu ihtilafı çözmek durumunda olan yargı yeri iptal kararım gözönünde tutmak ve ona uymak zorundadır. Anayasa Mahkemesi'nin, Anayasa'nın 153. maddesinin 3. fıkrası uyarınca iptal hükmünün yürürlüğe girmesin! ileri bir tarihe bırakmış olması da açıklanan hukuki durumu değiştirmez. Olayda olduğu gibi yerel mahkeme kararı temyiz edilmekle ihtilaf devam etmekte olmasına göre, yukarıda açıklandığı üzere uygulanan Kanun hükmünün Anayasaya aykırılığının ciddi görülmesi halinde temyiz merciinde de konunun Anayasa Mahkemesi'ne intikal ettirilmesi ve Anayasa Mahkemesi'nce verilecek iptal kararma uyulması bir hukuki ve anayasal zorunluluktur. Açıklanan nedenle temyiz isteminin kabulü ile Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda uyuşmazlığın esası hakkında yeniden bir karar verilmek üzere Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.