Danıştay Üçüncü Daire

Ortakları yanında ortak olmayanlara da satış yapan kooperatif muafiyetten yararlanamaz. Ancak, ortalama kar haddi esasına göre yapılan tarhiyatta yalnızca ortak dışı satışlarının gözönüne alınması gerekir. Davacı Kooperatif adına 1982 takvim yılı için ortalama kar haddi esasına göre ikmalen salınan kurumlar vergisini, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 1. maddesinde, kooperatiflerin kuruluş amacının, ortakların belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarım karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak olduğunun hükme bağlandığı, 5422 sayılı Kanun'un 7/16. maddesinde ise kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf tutulmaları için gerekli şartların öngörüldüğü, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 38. maddesinin de, ana sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, ortaklarla yapılan muamelelerden bir yıllık faaliyet sonunda elde edilen hasılatın tamamının gelir gider farkı olarak kooperatifin yedek akçelerin ekleneceği ortak dışı işlemlerden doğan hasılatın dağıtılmayacağı, kooperatifin gelişmesine yarayacak işlerde kullanılmak üzere özel bir fonda toplanacağı hükmünü amir bulunduğu, sözkonusu hükümlere göre, kooperatiflerin amacının kar olmadığı, bunların 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7/16. maddesindeki şartları haiz bulunmaları halinde vergiden muaf tutuldukları, davacı kooperatifin ortak dışı satış yapmakla muafiyetten yararlanamayacağı, ancak kooperatifin amacı ortaklarına ucuz mal temin etmek olduğundan ortaklarına yaptığı satışlar nedeniyle diğer ticaret erbabından istenen kar oranında gayrisafi kazanç beyan etmesinin istenemeyeceği kooperatifin ortak dışı satışları için diğer ticaret erbabının katlandığı külfete katlanması hakkaniyet kurallarına uygun düşeceğinden, davacı kooperatifin ortak dışı satışlarına ortalama kar haddi esasının uygulanmasının kanuna uygun olacağı, kooperatifin ilgili yıl defter ve belgelerinin mahkemelerince incelenmesi sonucu ortak dışı satış hasılatının toplam satış hasılatına oranının toplam satış maliyetine uygulanması suretiyle tespit edilen ortak dışı satış maliyetine ortalama kar haddi nisbetinin uygulanması ile beyanı gereken gayrisafi kazanç tutarı ile beyan edilen gayrisafi kazanç tutarı arasındaki farkın 135.642 lira olarak hesaplandığı, tarhiyatın bu tutar üzerinden yapılmasının icap edeceği gerekçesiyle 135.642 lira matrah tutarına göre tadilen tasdik eden, kesilen kusur cezasını ise, ortalam kar haddi esasına göre yapılan tarhriyatlarda vergi ziyanının sözkonusu olmadığı, bu sebeple ceza kesilemeyeceği gerekçesiyle terkin eden Vergi Mahkemesi kararının;5422 sayılı Kanun'un 13. maddesi uyarınca davacı kooperatif hakkında 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 111. maddesi hükmüne göre yapılan tarhiyatta isabetsizlik bulunmadığı ileri sürülerek bozulması isteminin reddine oybirliğiyle karar verildi.