Danıştay Üçüncü Daire

Beyan edilen kira gelirinin doğru ve gerçek olduğunun ispatı halinde, emsal kira bedeline göre vergi salınamaz. Mükellefler, kira mukavelelerini bir ispat aracı olarak kullanabilirler. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde; gelir vergisine tabi gelir; bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlanmış, aynı Kanun’un 70. maddesinin birinci bendinde bina ve arazinin sahibi, mutasarrıfı veya zilyedi tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar, gayrimenkul sermaye iradı olarak kabul edilmiştir. Her iki madde de; gelir vergisine tabi olacak kazanç ve iratlar elde etme koşuluna bağlanmıştır. Başka bir deyimle elde edilmeyen kazanç ve iradın vergilendirilmesi olanaksızdır. Öte yandan; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden aşağı olmayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin yetkili özel mercilerce takdir edilmiş kirası, bu suretle takdir edilmiş kirası yoksa, Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’i olacağı belirtilmiştir. Emsal kira uygulamasına ilişkin bu hüküm, yukarıda açıklanan elde etme esası ile birlikte değerlendirildiğinde; emsal kira uygulamasının bazı koşullara bağlı olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Beyan edilen kiranın gerçekliğinin saptanmasının güç olduğu hallerde emsal kira esasinin uygulanması sözkonusu olacaktır. Nitekim maddede bedelsiz olarak başkalarının intifaina bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin bu mal ve hakların kirası olacağı yolundaki hüküm bu görüşü doğrulamaktadır. Bu duruma göre beyan edilen kira gelirinin doğru ve gerçek olduğunun ispatı halinde, emsal kira bedeli esası uygulanamayacak beyan edilen gerçek gelir üzerinden vergi ödenecek, ispat edilmemesi halinde ise, emsal kira uygulanarak, emsal kira bedeli üzerinden vergi ödenmesi gerekecektir. Elde edilen kira gelirinin gerçek olduğunun ispatı ise bunu ileri süren yükümlüye düşmektedir. Vergi Dairesi’nin beyan edilen kiradan daha fazla kira elde edildiği yolunda bir tespit zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak olayda davacı beyan ettiği kira gelirlerinin doğru ve gerçek olduğunu ibraz ettiği kira mukaveleleri ile ispatladığından, emsal kira bedeline göre cezalı vergi salınmasında yasal isabet görülmemiştir. Bu bakımdan Mahkemesi’nin, cezalı tarhiyatın terkinine ilişkin kararı sonuç olarak uygun bulunduğundan, bu karara karşı yapılan itiraz üzerine Bölge idare Mahkemesi’nce itirazın reddine karar verilmesi gerekirken; mahkeme kararının bozularak tarhiyatın onanmasına karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı tarafından yapılan temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesinin kararının; 277 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 51. maddesi uyarınca Kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak koşulu ile bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.