Danıştay Dördüncü Daire

Bilançonun pasif inde karşılık ayrılmak suretiyle ve mukayyet değerleriyle pasifleştirilmek suretiyle gösterilen değerler bir borç niteliğindedir, ödemenin yapılmış olması şart değildir. 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 13. maddesinde, kurumlar vergisinin safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tesbitinde de ticari kazanç hükümlerinin uygulanacağı açıklanmış, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 40/6. maddesinde de, bina, arazi, gider, istihlak vergileri, damga ve belediye resimleri safi ticari kazanç tespitinde indirilecek giderler olarak sayılmış, indirilecek bu vergilerin ödenmiş olup olmaması yönünden bir ayrım getirilmemiştir. Öte yandan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 288. maddesinde hasıl olan ve husulü beklenen fakat miktarı kesin olarak kestirilemeyen ve teşebbüs için bir borç mahiyetini arz eden belli bazı zararları karşılamak üzere hesaben ayrılan meblağlar 'karşılık' olarak tanımlanmıştır. Yasa koyucu doğmuş veya doğması beklenen ve miktarı kesin olarak saptanamayan her türlü zarar için karşılık ayrılmasını öngörmemiştir. Bilançonun pasifinde karşılık ayrılmak suretiyle ve mukayyet değerleriyle pasifleştirerek değerlenebilecek zararların teşebbüs sahibi yönünden borç niteliğini taşıması gerekmektedir. 2365 sayılı Kanunla Vergi Usul Kanunu'nun 389. maddesine eklenen hükümde kaydı ihtirazi ile yapılan beyanlara vaki itirazın tahsilatı durdurmayacağı hükmü getirilmiş olup, olay tarihinde vergi yasalarında ihtirazı kayıt müessesesi bulunmamakla beraber ihtirazi kayıtla beyan halinde bu kayıt kabul edilmeyerek beyan edilen miktar üzerinden salınan vergilere yönelik itirazın tahsilatı durdurmayacağı Danıştay'ın yerleşik içtihatlarıyla kabul edilmiştir. Dolayısıyla, vergi kaydı ihtirazi ile beyana rağmen normal süresinde ödenecek, itiraz kabul edilip ihtilaf lehe sonuçlanırsa geri alınacaktır. Diğer bir deyimle, ihtirazi kayıtla beyan edilen, istihsal vergilerinin ödendikleri ya da itirazın tahsilatı durdurmayacağı kuralı gereğince ödenmeleri gerektiği dönemde (beyan edildiğinde) masraf yazılmaları, itiraz kazanılıp geri alma durumu doğduğunda, o yılın hesaplama hasılat kaydedilmeleri gerekecektir. Bu da göstermektedir ki bilançonun pasifinde karşılık ayrılmak suretiyle ve mukayyet değerleriyle pasifleştirilerek değerlendirilip bu vergiler teşebbüs sahibi yönünden bir borç niteliğim taşımaktadır. Bu durumda, ihtirazi kayıtla beyan edilip ihtilaflı hale getirilen istihsal vergilerinin beyan edildikleri dönemde gider kaydedilmelerinde ya da tutarları kadar pasifte karşılık ayrılmasında yasaya aykırılık bulunmamaktadır. Bu nedenlerle, Vergi Dairesi temyiz isteminin reddine, yükümlü temyizinin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, tarhiyatın terkinine, oybirliğiyle karar verildi