Danıştay Dördüncü Daire

GVK Madde 94/8’de belirtilen kazanç ve iratların dağıtılacak kar payı içindeki oranlarının hesaplama tarzı kanunla belirlenmediğinden, bunun tebliğle ya da kişisel yorumla ortaya konması mümkün değildir. Olayda, Yükümlü Kurumu’nu 1983 yılı faaliyet karının 1984 yılında kısmen dağıtılması dolayısıyla, dağıtılan bu kar içinde yer alan ve kurumlar vergisinden müstesna olmakla birlikte gelir vergisi tevkifatına tabi bulunan kazançlarla ilgili tevkifat matrahının hesaplanış biçim yönünden iki kez inceleme yapılarak düzenlenen 17.7.1986 günlü rapora göre yapılan ilk tarhiyatın, 15.1.1987 günlü rapor uyarınca gerçekleştirilen ikinci tarhiyat neden gösterilerek düzeltme yoluyla terkin edildiği, gerek ilk tarhiyatla ilgili olan gerek bu tarhiyatın terkini yolundaki düzelteme işletimine ilişkin bulunan uyuşmazlıklar Dairemizin 1988/4049 ve 1988/4050 sayılı kararıyla sonuçlandırıldığı ve bu kararlar çerçevesinde artık ilk tarhiyattan söz etmeye imkan kalmadığı dikkate alındığında, 15.1.1987 günlü ek inceleme raporuna göre yapılan kaçakçılık cezalı tarhiyatı terkin eden İstanbul 6. Vergi Mahkemesi’nin 1988/9 sayılı kararının temyizine dair işbu dosyada yer alan uyuşmazlığın esasım, dağıtılan kazanç içinde yer alan kurumlar vergisinden müstesna ve gelir vergisi tevkifatına tabi kazanç miktarının ne olması gerektiği konuşu oluşturmaktadır. Dosyanın incelenmesinden, Yükümlü Kurumun 1984 yılı içinde 370.500.000 liralık kısmım dağıtıma tabi tuttuğu 1983 takvim yılı faaliyetiyle ilgili 792.833.115 lira tutarındaki bilanço karının içinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesine göre Kurumlar Vergisinden müstesna tutulan iştirak kazancı, devlet tahvili faizi, ihracat indirimi ve yatırım indiriminden yararlanan kazancın bulunduğu, bunların devlet tahvili faiziyle ihracat ve yatırım indirimi istisnasına tabi kazançların Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/8. maddesi hükmüne göre aynı Kanun’un 105/6. maddesindeki oranlarda gelir vergisi devkifatına tabi tutulması gerekli olduğundan, bu kazançların dağıtılan kazanç içindeki miktarının diğer bir ifadeyle gelir (stopaj) vergisine esas alınacak matrahın tespitinde Yükümlü Kurumun izlediği hesaplama tarzının yapılan incelemeyle vergi kaybına neden olduğu saptandığından bahisle adına kaçakçılık cezalı tarhiyat yapıldığı anlaşılmıştır. Dönem karı tamamen dağıtılmadığına göre dağıtılan kısım içinde sözü edilen kazanç ve iratların payı, dolayısıyla gelir vergisi tevkifatına tabi tutulacak olanların tevkifata esas matrahları ne olmalıdır sorusunun cevabı, uyuşmazlığın çözümünde temel noktadır. Vergilemeye dayanak teşkil eden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/8. maddesinde ise bu hususta açıklayıcı bir hükme yer verilmemiştir. Başka bir anlatımla anılan kazanç ve iratların dağıtılacak kar payı içindeki miktarlarının tespitinde hareket edilecek hesaplama tarzı Kanunla belirlenmediğinden, bunun tebliğle ya da olayda olduğu gibi inceleme elemanının yorumuyla ortaya konması mümkün değildir. Böyle bir yaklaşım olayda da görüldüğü üzere Yükümlülüğün, idarenin anlayışına göre ağırlaştırılabileceği sonucunu doğurmaktadır. Bu bakımdan konunun, Gelir Vergisi Kanunu’nun yukarıda değinilen hükümleri açısından değerlendirilip çözülmesi gerekmektedir. Bu hükümlere göre Kurumun dağıtılabilecek 1983 takvim yılı bilanço karının ilk bölümünün kurumlar vergisine tabi gelirden oluştuğu, ikinci bölümünün kurumlar vergisinden muaf veya müstesna olmakla birlikte gelir vergisi tevkifatına da tabi bulunmayan ya da belli bir oranda gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmuş kar payından meydana geldiği ve son bölümünün de kurumlar vergisinden müstesna olmasına karşın dağıtım sırasında gelir vergisi tevkifatına tabi kar payından teşekkül ettiği kabul edilmeli ve dağıtılan kar payının tespitiyle ilgili uygulama buna göre yürütülmelidir. İnceleme raporunda olduğu gibi idarece belirlenen esasların uygulanması halinde, dağıtılmamış kurum kazancından istihkak sahiplerinin gelir vergilerin mahsuben tevkif edilip yaptırılan ve böylece vergilendirilmiş olan, başka bir ifade ile üzerinde vergi yükü taşıyan ya da hiç vergilendirilemeyecek kar payları bulunmakta iken bunları bir taraf bırakılıp, değişik yöntemlerle oranlama yapılmamsı suretiyle matrah belirlenerek vergileme yoluna gidilmesi suretiyle Kanun’la öngörülmeyen ölçüde bir verginin tahsiline mikan verilmiş olacaktır. Böyle bir uygulamanın yasallığından söz edilemeyeceği için yükümlü kurum adına yapılan açıklamalar doğrultusunda yerinde olup olmadığının irdelenmesi gerekli bulunduğundan Yerel Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlık hakkında yukarıda belirlenen çerçevede inceleme yapılarak yeniden bir karar verilmek üzere Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, yargılama giderleri, verilecek yeni kararda hüküm altına alınması gerektiğinden bu safhada hüküm tesisine gerek bulunmadığına oybirliğiyle karar verildi.