Danıştay Dördüncü Daire

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde, istihkaklarla inşaat onarım harcamaları arasındaki olumlu fark yatırım indirimi uygulaması yönünden öz sermaye sayılır. Yıllara yaygın inşaat taahhütleri ve bu faaliyetler için gerekli inşaat malzemesi üretmekle uğraşan şirketin, 1977, 1978, 1979 yıllarında, taahhütlerinden sağladığı farklar (hak ediş harcamalar) öz sermayeye dahil edilerek yatırım indiriminden yararlanmasının kabul edilmemesi sonucu düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak adına 1979 takvim yılı için ikmalen salınan mali denge vergisi ile kesilen kusur cezasını; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa 202 sayılı Kanunla eklenen 8. bölümün Ek 3. maddesinde, yatırım indiriminin münhasıran öz sermayeden karşılanan veya sağlanan yatırım miktarına uygulanacağı ve bu maddenin uygulanmasında öz sermayenin, Vergi Usul Kanunu'nun 192. maddesinde belirtilen kaynaklar olduğu 192. maddede bilançonun aktif tablosunda mevcutlar ve alacakların pasif tablosunda borçların gösterileceği, aktif toplamı ile borçlar arasındaki farkın teşebbüsün işletmeye mevzuu varlığım, öz sermayeyi teşkil edeceği, öz sermayenin pasif tablosuna kaydolunacağı, ihtiyatlar ve karın ayrı gösterilseler dahi öz sermayenin cüzleri sayılacağı belirtildiği dosya içeriğinden ise, senelere sari inşaat ve onarma içinde her yıl alınan istihkaklar toplamı, bu istihkakları alabilmesi için yapılan harcamalardan fazla olsa da, farkın kar sayılmadığından vergilendirilmediği, iş henüz tamamlanmadığından vergiyi doğuran olayın meydana gelmemiş olduğu, işin bittiği döneme kadar harcamaları aşan istihkak tutarlarının bir borç alacak ilişkisinin artışı durumunda olduğu yapılan harcamaların alacak, alınan avansların ise borç niteliği taşıdığı, bu nedenle vergiyi doğuran olayın meydana geldiği döneme kadar harcamaları aşan ve borç niteliği taşıyan istihakların öz sermaye unsuru sayılamayacağı, söz konuşu farkın yatırım indiriminden yararlandırılmaması gerektiği görüşüyle inceleme elemanınca matrah farkına alınmış ise de söz konuşu taahhüt hak edişleri kurumun alacağı olduğu 1977, 1978, 1979 yılı Vergi Usul Kanunu'nun 192. maddesine göre bilançonun aktif tablosunda yer alacağından, madde uyarınca taahhüt hak edişlerinin, taahhütler için yapılan harcamalardan fazla olan kısminin (olumlu farkın) öz sermayeye dahil edilmesi ve yatırım indiriminden yararlandırılmasında yasal isabetsizlik olmadığı gerekçesiyle kaldıran Vergi Mahkemesi kararının; taahhütler nedeniyle alınan hak edişlerin aynı taahhütler nedeniyle yapılan harcamalardan fazla olan kısminin öz sermayeye dahil edilemeyeceği iddiasıyla bozularak tarhiyatın aynen onanması isteğinin reddine oybirliğiyle karar verildi.