|
|
Dairesi
Satış bedeli deftere kayıtlı alet ve makinalar için VUK.’nun 267. maddesine göre emsal bedel tayini yoluna gidilemez.
|
|
|
Karar No
1987/556
|
|
|
Esas No
1988/1473
|
|
|
Karar Tarihi
24-02-1987
|
|
|
Danıştay Üçüncü Daire
1. Satış bedeli deftere kayıtlı alet ve makinalar için VUK.’nun 267. maddesine göre emsal bedel tayini yoluna gidilemez. 2. Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satışı dolayısıyla yapılacak kar ve zarar hesabında, iktisadi kıymetten amortisman durulduktan sonra kılan değer alınacaktır. Temyize konu Vergi Mahkemesi kararının 910,914 lira matrah kalemine ilişkin kısmı aynı gerekçe ve nedenlerle dairemizce de yerinde görülmüş olup, bu matrah tutarına ilişkin olarak Vergi Dairesi Müdürlüğünce ileri sürülen hususlar kararın bu kısminin bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından temyiz isteminin bu matrah kalemine ilişkin kısminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının bu matrah tutarına ait kısminin onanmasına, Vergi Mahkemesi kararının 1.100.905 lira matrah kalemine ilişkin kısmına gelince; inceleme raporunun tetkikinden, davacı şirketin 01.06.1982 gününde bir kısım büro demirbaşları ve inşaat alet ve makinalarını, bu şirketin iki ortağınında hissedar bulunduğu anonim şirkete 2.197.824.34 liraya satışından sonra 30.11.1982 tarihinde sözü edilen demirbaş alet ve makinaların aynı bedelle davacı şirkete iade edilmesinin ve bu iki tarih arasında kalan süre için yapılan kira sözleşmesinin satış işleminin gizlenmesine matuf muvazaalı işlemler niteliğinde olduğu kabul edilerek satışı yapılan demirbaş alet ve makinalarının maliyet bedeli olan 2.618.866 liraya 213 sayılı Kanun’un 267. maddesine göre bu tutarın % 10’unun ilavesi suretiyle bulunan emsal satış bedeli ile maliyet bedeli arasındaki 261.887 liraya bu makina ve demirbaşlarla ilgili olarak 1982 yılında ayrılan 714.018 lira ve satılan bir makina için 10,09.1982 tarihinde yapılan 225.000 lira tamirat gideri tutan ile elde edilen kira geliri tutarı 100.000 lira arasındaki fark olan 125.000 liranın eklenmesi suretiyle bulunan 1.100.905 lira üzerinden şirket adına re’sen yapılan tarhiyat işleminin, satılan demirbaş alet ve makinaların maliyet değerinin 2.197.828 lira olduğu, emsal satış badelinin 2.197.828 liraya göre hesaplanmasının icabedeceği, bu durumda satış işleminden elde edilen kazancın 637.762 lira olarak tespit edildiği gerekçesiyle bu tutara göre tadilen tesdik eden Vergi Mahkemesi kararı temyiz istemine konu edilmiş bulunmaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 267. maddesinde, emsal bedelin, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değer olduğu, emsal bedelinin maddede belirtilen esaslara göre tayin olunacağı, hükme bağlanmış olup, dosyanın incelenmesinden satışı yapılan demirbaş alet ve makinaların satış bedeli 2.197.828 lira olarak deftere kaydedildiğine göre bunların satış bedelinin tespiti bakımından yukarıda sözü edilen 267. madde hükmünün uygulanmasına gerek bulunmamaktadır. Öte yandan yine aynı Kanun’un 2365 sayılı Kanun’un 56. maddesiyle değişik 328. maddesinde, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki farkın kar ve zarar hesabına geçirileceği, amortisman ayrılmış olanların değerinin, ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağ olduğu hükme bağlanmış olup, amortisman düşüldükten sonraki değeri 2.197.828 lira olan demirbaş alet ve makinaların, yine bu bedelle satıldığı sabit bulunduğundan davacı şirketin bu satış işlemi sebebiyle yukarıda sözü edilen madde hükmü uyarınca karzarar hesabına kar olarak kayıt etmesi gereken bir kazancının olmadığı açıktır. Ancak, davacı şirketin sattığı demirbaş alet ve makinalar için 1982 yılında fuzulen ayırdığı amortisman tutarı olan 714.018 liranın ve satılan makinalar için satış tarihinden sonra yapılan tamirat gideri ile anonim şirketçe ödenen kira tutarı 225.000 lira arasındaki fark olan 125.000 liranın ilavesi suretiyle bulunan 839.018 lira üzerinden tarhiyat yapılması icabetmektedir. Açıklanan bu sebeple Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin kısmen kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bu kısminin bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.
|
|