Danıştay Dördüncü Daire

Kasıt ve ihmalleri sebebiyle VUK'nun 10. maddesi hükmüne göre şirketlerin ödenmeyen vergi borçlarından sorumlu oldukları iddia edilen yönetim kurulu üyeleri adına ödeme emri düzenlenmeden şahsi malları üzerine haciz konulamaz. Uyuşmazlığın esası, anonim şirketleri vadesinde ödenemeyen vergi borçlarından dolayı bu şirketler adına düzenlenen ödeme emirlerinin dava açılmamak suretiyle kesinleşmesinden sonra Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi hükmü uyarınca söz konuşu kamu alacaklarının şirket yönetim kurulu üyelerinin varlıklarından alınmasını teminen sözü edilen kişiler adına ödeme emri düzenlenmeksizin doğrudan şahsi malları üzerine naçiz konulup konulamayacağına ilişkindir. Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinde, 'Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir.Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri kasıt ve ihmalleriyle yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi alacakları kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır....' hükmü yer almıştır. Bu hükme göre yasal temsilcilerin şirketlerin ödenmeyen vergi borçları nedeniyle şahsen sorumlu tutulabilmeleri, şirket tüzel kişiliğinden vergi alacağının tahsili olanağının kalmadığı ve temsilcilerin maddede belirtilen ödevlerim kasıt ve ihmal sonucu yerine getirmediklerinin saptanmış olması koşuluna bağlıdır. Bu iki koşulun birlikte gerçekleşmemiş olması durumunda şirket varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi alacaklarının yasal temsilcilerin kişisel varlıklarından alınmasına olanak bulunmamaktadır. Bu itibarla, yukarıda bahsi geçen iki koşulun birlikte gerçekleştiğin! öne süren idarenin şirket varlığından tamamen veya kısmen alamadığı vergi alacakları, yasal temsilcilerin kişisel varlıklarından alabilmek için, sözü edilen kişiler adına ödeme emri düzenleyerek tebliğ etmesi ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 55. maddesi uyarınca 7 gün içinde sorumlu tutuldukları vergi borçlarım ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunu bildirmesi gerekir. Zira, yasal temsilcilerin, idarenin iddialarına karşın takibe konu vergi borçlarının şirket tüzel kişiliğinden tahsiline olanak kalmadığının henüz ortaya çıkmış olmadığı ve böyle bir durum saptanmış olsa bile kendilerinin bu hususta kasıt veya ihmallerinin bulunmadığına ilişkin savlarla idari yargı mercilerine başvurmaları üzerine bu savların doğruluğunun anlaşılması halinde kişisel varlıklarından, şirket varlığından alınamayan vergi alacaklarının tahsil edilmesi söz konuşu olamayacaktır. Aksine bir düşüncenin kabulü ile, vergi borcunu ödemek zorunda olduğu idarece ileri sürülen yasal temsilciler adına ödeme emri düzenlenmeksizin ve böylelikle sözü edilenlere vergi borcunun ödenmesinden sorumlu olmadıklarının belirlenmesi konusunda dava açma hakkı tanınmaksızın doğrudan varlıkları üzerine haciz konulması halinde hak arama özgürlüğüne ilişkin anayasal esaslar ihlal edilmiş olacağı gibi, kamu alacaklarının tahsilinde izlenecek usullere ilişkin kuralları belirleyen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un temel ilkeleri ve takip usulünün de dışına çıkılmış olacaktır. Diğer taraftan, şirketin ödenmeyen vergi borcundan kasıt veya ihmali sebebiyle sorumlu olduğu idarece ileri sürülen yasal temsilcilerin, kendilerine ödeme emrinin tebliği üzerine bu hususu kabullenmek suretiyle dava açmaksızın söz konuşu vergi borcunu yasal süre içinde ödemeleri halinde şahsi malları üzerinde haciz uygulamasına gerek kalmayacağı açıktır. Açıklanan nedenlerle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verilmiştir.