|
|
Dairesi
Sebze ve meyve komisyoncularının kendi adlarına mal alıp sattıkları saptanmadıkça, fatura ve müstahsil makbuzu düzenleme zorunlulukları yoktur.
|
|
|
Karar No
1987/2556
|
|
|
Esas No
1987/542
|
|
|
Karar Tarihi
18-09-1987
|
|
|
Danıştay Dördüncü Daire
Sebze ve meyve komisyoncularının kendi adlarına mal alıp sattıkları saptanmadıkça, fatura ve müstahsil makbuzu düzenleme zorunlulukları yoktur. Uyuşmazlık, Belediye Hal’inde sebze ve meyve komisyonculuğu yapan yükümlü adına, 14.526.364. liralık mal alım satımına ait fatura veya müstahsil makbuzu düzenlenmediği gerekçesiyle kesilen özel usulsüzlük cezasının yasalara uygun olup olmadığının belirlenmesine ilişkindir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesinde; birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin, birinci ve ikinci sınıf tüccarlara serbest meslek erbabına, kazançları götürü usulde tesbit olunan tüccarlara, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere ve vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunların da fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları, 235. maddesinde ise; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin, götürü usule tabi veya vergiden muaf çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim ederek bunlardan birini imzalayarak çiftçiye vermeye diğerini de ona imzalatarak almaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesi ile Türk Ticaret Kanunu’nun 12 ve 14.’ maddeleri hükümleri karşısında yükümlünün tacir olduğunda şüphe yoksa da, yaptığı sebze ve meyve komisyonculuğu işinin mahiyeti ve işin yapılış şekli bakımından, yukarıdaki yasa hükümlerinde belirtilen birinci ve ikinci sınıf tüccarlardan farklı bir durumu vardır Her ne kadar Borçlar Kanunu’nun 416. maddesinde, «Komisyoncu, kendi adına fakat başkası hesabına üçüncü kişilere işlem yapan kimse» olarak tanımlanmış ise de, sebze hallerinde faaliyet gösteren ve ticarî hayatta komisyoncu olarak nitelenen sebze ve meyve komisyoncularının durumu, 80 sayılı Toptancı Hallerin Sureti idaresi Hakkında Kanun’da özel olarak düzenlenmiş olup, anılan Kanunun 2. maddesinde, Hal’de toptan satışların kooperatif veya kooperatif birlikleri, müstahsiller ve komisyoncular tarafından yapılabileceği, ancak bunların birbirlerinden mal alıp satmayacakları belirtilmiş, müteakip maddelerinde de çalışma şekilleri düzenlenmiştir. Bu durumda Belediyece kurulan Toptancı Hal’inde sebze ve meyve satışı İşını komisyoncu sıfatıyla yaptığı çekişmesiz bulunan yükümlünün, müstahsil veya tüccardan kendi nam ve hesabına mal alan ve bunları kendi adına ve hesabına satan tüccar durumunda olmayıp, müstahsilin veya tüccarın malının satılmasına aracılık eden ve onların hesabına satıp bu hizmeti karşılığında belli bir ücret alan kimse niteliğinde olduğundan, kendi nam ve hesabına mal alıp sattığı belge ibrazı suretiyle kanıtlanmadıkça, mal alım satımı yapan tüccar olarak kabul edilmesine olanak bulunmadığı gibi müstahsil makbuzu düzenleme zorunluluğundan da söz edilemez. Bu itibarla, kendi adına mal alıp sattığı belgelendirilemeyen ve üyesi bulunduğu, dernek tarafından da vergi dairesine bu konuyla ilgili olarak yaptığı başvuruya herhangi bir cevap verilmeyen yükümlü adına 14.526.364, liralık mal alımı için fatura veya müstahsil makbuzu düzenlenmediği nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezasında yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, yükümlü temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi karannın bozularak özel usulsüzlük cezasının terkinine, oybirliği ile karar verildi.
|
|