Danıştay Üçüncü Daire

GVK’nun 94. maddesinde sayılan ödemeleri yapanlar istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. Tevkifat, mükellef adına sorumlu olarak yapılmaktadır. Bu nedenle tarh işlemine konu olan alacak, esasen mükelleflere ait istihkaklardır. Olayda, sorumlu kurum, teşvik ikramiyelerinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 28 Ocak 1977 gün ve 191522/4798 sayılı yazışı ile aynı tarih ve 191/520 sayılı onayı üzerine yönetim kurulunun 31.1.1977 gün ve 8/1 sayılı kararı ile geri alınmasına karar verildiğini bu kararlara dayanılarak yayınlanan 7.3.1977 gün ve 299 sayılı genelge ile de geri alınacağı bildirilerek geri alındığım, dolayısıyla vergiye konu ikramiyeler geri alınınca, ödenen vergilerin yasal dayanağının kalmadığım ileri sürmekte ise de, Türkiye Elektrik Kurumu tarafından T. Bölge Muvazzaf İtiraz Komisyonu’nun ikramiyelerinin geri alınıp alınmadığının belirtilmesi yolundaki 15.11.1977 gün ve 1977/2849 sayılı yazışma cevaben gönderdiği 1.12.1977 gün ve 11/11794076 sayılı yazısında, 440 sayılı yasa uyarınca ödenen 1976 yılma ait iki maaş tutarındaki teşvik ikramiyesinin 1977 yılı ikramiyesine mahsup edildiği belirtilmiş olup, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 29. maddesi kapsamına girmeyen ikramiyeler nedeniyle, 1977 takvim yılı için vergi kesilmesi yasa gereği bulunduğuna ve 1977 yılı iç in ayrıca vergi kesilip ödendiği de ileri sürülmediğine göre yapılan itirazın reddi yolundaki itiraz Komisyonu kararı da sonucu itibariyle isabetsizlik görülmediğinden temyiz isteminin reddi gerekeceği düşünülmektedir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 377 ve 378. maddelerinde, itiraza yetkili olanların, adarına vergi tarh olunan gerçek ve tüzel kişiler olduğu açıklanmış ve aynı Kanun’un 8. maddesinin son fıkrasında, Kanun’un sonraki maddelerinde geçen ’mükellef’ deyiminin vergi sorumlularım da kapsadığı belirtilmiş ise de, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde sayılan ödemeleri yapanlar, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. Bir başka ifadeyle tevkifat, mükellef adına ve 107/3. madde gereğince sorumlu olarak yapılmaktadır. Bu nedenle, vergi alacağının miktar itibariyle saptanması olarak tanımlanan tarh işlemine konu olan alacak, esasen mükelleflere ait istihkaklardır. Vergi kesintisi yapmakla sorumlu olanların bu kesintiyi yapmamaları nedeniyle tarhiyata muhatap tutulmaları halinde, ödemeleri gereken vergiler önce onların mal varlığından çıkacağından itiraz hakkını kullanmaları düşünülebilir ise de, vergi sorumlularına ihtirazi kayıtla beyanname vermeleri koşuluyla itiraz hakkı tanınması halinde, aynı tarh işlemiyle ilgili olarak istihkak sahipleri olan mükelleflerinde dava açma olasılığının varlığı karşısında, uygulamada birçok karışıklık ve haksızlığa yol açılacağı ve bu durumun ise pratik sonuç yaratmayacağı açıktır. Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri ile kendilerine bazı görevler verilen vergi sorumlularının bu görevleri gereği gibi yerine getirmemelerinin yaptırımı ve buna karşı sorumluların başvurabilecekleri talep ve dava hakları, Vergi Usul Kanunu’nda ayrıca ve açıkça gösterilmiştir. Ancak, bu kanun hakkında esas istihkak sahipleri adına yapılması gereken tevkifatın miktarına yaygınlaştırılmasına olanak bulunmaktadır. Davanın reddine karar verilmiştir.