Danıştay Üçüncü Daire

Ortaklarına konut yapmak amacıyla kurulan kooperatifin bu amaç için 1956 yılında satın aldığı arsayı, imar planı uygulamaları sonucu arsanın kooperatif amacının gerçekleşmesine imkan vermeyecek duruma gelmesi sebebiyle 1983 yılında satışı, zorunlu bir işlem niteliğinde olduğundan ve bu satışın münhasıran üçüncü şahıslara yapılmış bulunması bu işlemin ortak dışı işlem olarak nitelendirilmesi için yeterli bulunmadığından, kooperatifin arsa satışından elde ettiği ticari kazancın 5422 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 16. bendi hükmüne göre kurumlar vergisinden muaf tutulması gerekir. Ortaklarına konut yapmak amacıyla kurulan kooperatifin bu amaç için 1956 yılında satın aldığı arsayı, 1983 yılında satması sebebiyle elde ettiği ticari kazancın ihtirazi kayıtla verdiği beyanname ile beyan etmesi üzerine salınan kurumlar vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davanın olayda 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 16. bendinde öngörülen koşullardan birisi olan münhasıran ortaklarla iş görülmesi koşulunun ihlal edildiği gerekçesiyle reddine ilişkin Vergi Mahkemesi karan temyiz istemine konu edilmiş bulunmaktadır. Yukarıda sözü edilen 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinde hangi kurumların hangi hallerde kurumlar vergisinden muaf tutulacakları belirtilmiş, aynı maddenin 2362 sayılı Kanunla değişik 16. bendinde ise, esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyat akçelerinin ortaklara dağıtılmaması, münhasıran ortaklarla iş görülmesine dair hükümler bulunması şartı ile kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf tutulacakları, ancak esas mukavelelerde bu şartlar bulunmasına rağmen fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatiflerin muafiyetten faydalanamayacakları hükme bağlanmıştır. Dosyanın incelenmesinden, Ortaklarına konut yapmak amacıyla kurulan kooperatifin bu amaç için satın aldığı arsayı, imar planı uygulamaları sonucu arsanın kooperatifin bu amaç için satın aldığı arsayı, imar planı uygulamaları sonucu arsanın kooperatif amacının gerçekleşmesine imkan vermeyecek duruma gelmesi sebebiyle 1983 yılında ortak olmayan üçüncü şahıslara sattığı ve bu satıştan elde ettiği kazancı Ortaklarına dağıtılmayarak bilançosunun pasifinde yine bu amaç için muhafaza ettiği anlaşılmış olup, esasen bu hususun aksi de Vergi Dairesi Müdürlüğü'nce iddia edilmemektedir. Elden çıkarılması hali, kooperatif amacının gerçekleşmesi bakımından zorunlu bir işlem niteliğinde olduğundan, bu satışın münhasıran üçüncü şahıslara yapılmış bulunması bu işlemin ortak dışı işlem olarak nitelendirilmesi için yeterli değildir. Açıklanan sebeple, 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 16. bendinde sözü edilen 'münhasıran ortaklarla iş görülme' şartım ihlal etmeyen kooperatif adına 1983 yılındaki arsa satışı sebebiyle elde ettiği ticari kazanç tutarı üzerinden ihtirazi kayıtla verdiği beyannameye istinaden kurumlar vergisi salınmasında isabet görülmediği cihetle temyiz isteminin kabulü ile aksine verilen Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına esasta oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.