Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu

Bankerlik şirketinin talimatı üzerine onun adına ve hesabına menkul sermaye iradı niteliğindeki ek gelir ödemesi yapan bankanın bu ödemeden gelir vergisi tevkifatı yapma sorumluluğu yoktur. Uyuşmazlık, temyiz isteminde karşı taraf olarak gösterilen Bankanın bütün aktif ve pasifiyle devraldığı başka bir bankaca, müşterisi olan bankerlik kuruluşu tarafından verilen talimata istinaden ve onun hesabına para yatıranlara verdiği menkul kıymetlerin vadesi sonunda geri alınması ve bankerlik şirketi adına ana paralarının yanı sıra ek gelir adı altında ödemelerinin yapılması sırasında Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesi gereğince yapılması gereken gelir vergisi tevkifatının ödemeyi yapan banka tarafından mı, yoksa bankerlik kuruluşu tarafından mı yapılacağı konusundan doğmuştur. Bu haliyle uyuşmazlığın esası vergi sorumlusunu tesbitiyle ilgili bulunmaktadır. Olayda Bankerlik Şirketinin menkul kıymet alıp satarak faaliyetini sürdürürken bir talimatla, ................ A.Ş. .................. Şubesi nezdinde bir ticari hesap açtırdığı ve bu hesaba para yatıranlara muhtelif kuruluşlara ait mevduat sertifikası, tahvil ve hisse senedinin garanti belgesi olarak verilmesinin sağlandığı, vade sonunda da yine aynı Banka aracılığıyla söz konuşu menkul kıymetlerin geri alınarak ana paraların yanısıra 'ek gelir' adı altında ödemelerin yapıldığı, bu ek ödemelerin menkul sermaye iradı olarak kabul edilmesi suretiyle Gelir Vergisi Kanunun 94. maddesine göre vergi tevkif etmemesi nedeniyle Banka adına cezalı olarak tarhedilen gelir (stopaj) vergisinin Vergi Mahkemesince, sorumluda hataya düşüldüğü, sözü edilen 94. maddenin salt ödemeyi yapanı tevkifatı yapmakla sorumlu tutmadığı yolundaki gerekçeye dayanılarak terkini yolunda karar verildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesiyle, maddenin ilk fıkrasında yazılı kişi ve kuruluşların aynı fıkranın bentlerinde yazılı ödemeleri yapmaları halinde bu ödemeleri naklen veya hesaben yaptıkları sırada istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. Maddenin olay tarihinde yürürlükte bulunan metninin son fıkrasında da tevkifata tabi tutulacak bu ödemelerin tüccar, serbest meslek erbabı ve çiftçilerin ticari, mesleki ve zirai işleriyle ilgili olması yolunda bir hükme de yer verilmiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 8. maddesinde, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine muhatap kişi olarak belirlenen vergi sorumlusunun, ilgili vergi kanunundaki hükme göre belirlenmesi gerekli bulunduğundan, uyuşmazlık konuşu olayda uygulanacak olan Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesidir. Yukarıdaki metnine değinilen madde hükmünde, söz konuşu kişi ve kuruluşların tevkifata konu ödemeleri bir vezne, bir kasa şeklinde yapmalarının amaçlanmadığı, hesaben ve nakden ödeme denilmek suretiyle ödemeyi yapan kişi veya kuruluşun bu ödeme nedeniyle aktifinde bir azalma olmasının hedeflendiği görülmektedir. Bunun sonucunda da hiçbir zaman bir talimat gereği ve aracı olarak anılan ödemeleri yapanların sorumluluğundan da söz etmek mümkün değildir. Gerek Mahkeme kararında belirtildiği ve gerekse yukarıda açıklandığı üzere olayda, menkul sermaye iradı olduğu ileri sürülen ödemeyi, tamamen Bankerlik Sirkelinin talimatı üzerine, onun adına ve hesabına yapan Bankanın söz konuşu ödemeden gelir vergisi tevkifatı yapma sorumluluğu bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, temyiz istemin reddine Vergi Mahkemesi Kararının onanmasına oyçokluğuyla karar verildi.