Danıştay Dördüncü Daire

.......... Belediye Başkanlığı İl Özel İdaresi ve SSK Genel Müdürlüğü'nün eşit paylarla yaptırarak ortak olarak kiraya verip işlettikleri şehirlerarası otobüs terminalinin çeşitli bağımsız bölümlerinden elde ettikleri gelir, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 4. maddesi uyarınca vergiye tabidir. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinin (C) bendinde, iktisadi kamu müesseselerinin kurumlar vergisine tabi olduğu kurum kazancının ise gelir vergisi mevzuuna giren kazanç ve iratlardan oluşacağı kabul edilmiş, Kanun'un 4. maddesinde, iktisadi kamu müesseslerinin tanımı yapılmıştır. Sözü geçen hükümde, Devlete, özel idarelere ve belediyelerle diğer kamu idare ve müesseselerine ait faaliyetleri devamlı ticari, sınai veya zirai işletmelerin, iktisadi kamu müesseseleri olduğu belirlenmiştir......... Şehirlerarası Otobüs Terminali Yaptırma ve işletme Ortaklığı'nın eşit paylarla ........ İl Özel İdare Müdürlüğü, .......... Belediye Başkanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü'ne ait olduğundan tartışma bulunmamaktadır. Bu ortaklığın, kiraya vererek işlettiği terminal binasının muhtelif ünitelerinden, gayrimenkul sermaye iradı elde etmesi neden gösterilerek, faaliyetinin ticari, sınai veya zirai işletme kapsamında kabul edilemeyeceği ileri sürülmektedir. Dilekçede matrahın miktarıyla ilgili herhangi bir iddia bulunmamaktadır. ....... Şehirlerarası Otobüs Terminali işletmesi'nin yukarıda sözü edilen kamu idareleri tarafından 26,8.1963 tarihli ana sözleşmeyle ve ortaklardan Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğüsün mülkiyetinde bulunan arsa üzerine inşa olunacak, şehirlerarası otobüs terminali tesislerinin, akar olarak işletilmesi amacıyla kurulduğu anlaşılmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu'nda ticari işletmenin tanımı yapılmadığından, bu ortaklığın kurumlar vergisi mükellefiyetine alınan faaliyeti devamlı ticari işletmelerden sayılarak, iktisadi kamu müessesesi olarak nitelenip nitelenemeyeceğinin Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre belirlenmesi zorunludur. Türk Ticaret Kanunu'nun 11. maddesinde, ticarethane fabrika, veya ticari şekilde işletilen diğer müesseselerin ticari işletme olduğu, 12. maddesinde de, madde devamında oniki bent halinde sayılan veya mahiyetçe bunlara benzeyen işlerde uğraşmak üzere kurulan müesseselerin ticarethane sayılacağına değinildikten sonra altıncı bendinde, tiyatro, sinema, otel, han ve lokanta gibi umumi mahallerin, özel okullar, hastane ve açık satış yerlerinin işletilmesinin bu yerlere ticarethane hüviyeti vereceği kabul edilmiştir. Diğer taraftan, Türk Ticaret Kanunu'nun tüzel kişilerin tacir kabul edilme koşullarının öngörüldüğü 18. maddesinde, ticari şekilde işletilmek veya özel hukuk kurallarına göre idare edilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan teşekkül ve müesseselerin tacir sayılması ancak bu kuruluşların böyle bir işletmeyi doğrudan doğruya veya kamu hukuku hükümlerine göre idare edilen veya işletilen tüzel kişilikler eliyle yürütülmesinin devlet belediye vilayet ve diğer kamu idarelerinin tacir sayılmalarım gerektirmeyeceği kurala bağlanmıştır. Ticaret Kanunu'nun tüm bu hükümleri karşısında, ortaklarca inşa olunarak kar olarak işletilmesi kabul edilen şehirlerarası otobüs terminali tesislerinin, ticari işletme olduğunun kabulü zorunludur. Bu açıklamaların sonucu olarak tesislerin, amacına ulaşılabilmek için bağımsız bölümler halinde kiralanarak yahut da ortaklığın istihdam edeceği, personel ve emtia organizasyonu aracılığıyla işletilmesinin bu işletmenin faaliyeti devamlı ticari işletme sayılması etkileyici yanı yoktur. Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine oybirliğiyle karar verildi.