Danıştay Dördüncü Daire
Bankalara kredi karşılığı teminat olarak gösterilen alacak senetleri, değerleme gününün kıymetine irca olunmak suretiyle kayıt edilebilir. Uyuşmazlık, bankalara kredi karşılığı teminat olarak verilen vadesi gelmemiş alacak senetlerinin değerleme gününe indirgenmesi işlemi sonucu ayrılan alacak senetleri ’ıskonto tutarının gider olarak yazılıp yazılmayacağına ilişkindir. 2 13 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 281. maddesinde, alacakların mukayyet değerleri ile değerleneceği, vadesi gelmemiş senede bağlı alacakların değerleme gününe indirgenebileceği hükme bağlanmış olup, bu hükümle, dönem içinde tahakkuk eden ve gelirlere dahil edilmesine karşılık, vadesi gelecek yıllara taşan alacakların, hesap döneminin sonunda gerçek değerlerine dönüştürülmesini sağlayarak gelirin gerçek durumunun saptanması amaçlanmıştır.
Öte yandan, değerleme gününe indirgeme fiili bir gider unsuru olmayıp, fiktiftir ve vadesi gelecek dönemlere sarkan alacakların karşılık hesabına alınarak ertesi yıl da gelirlere aktarılmasını sağlayan bir işlemdir. Tüm alacaklar, dönem hesaplarına kaydedildiği halde vadelerinden önce tahsil edilemeyeceği gibi, teminata verilen senetlere ilişkin alacaklarda da alacakla ilgili gelir o dönemin hesaplarına kaydedildiği halde, bu senetlerin de vadelerinden önce tahsili olanağı bulunmamaktadır.
Ayrıca teminat olarak verilen senetlerin bankaya tahsile verildiği şeklinde de düşünülmemesi gerekir. Çünkü bankaya kredi karşılığı olarak verilen alacak senetleri bedeli kadar değil, belli bir marj oranında kredi verilmekte olup, senetlerin yerine yeni senetler verilmek suretiyle bankadan bedelsiz geri alınabilmektedir.
Bu durumda, şirketin senetler üzerinde kısıtlı da olsa tasarrufunun olduğu anlaşılmıştır. Alacak senetleri iskonto tutarının, açıklanan nedenlerle, gider yazılmasının kabulü gerekirken, teminata verilen senetlerin şirketin elinde mevcut olmadığı ve tasarruf olanağı bulunmadığı gerekçesiyle aksine verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Bu nedenlerle, Vergi Dairesi temyiz isteminin reddine, yükümlü temyiz isteminin kabulü ile itiraz Komisyonu kararının bozulmasına ve tarhiyatın kaldırılmasına oybirliğiyle karar verildi.