Danıştay Dördüncü Daire 

Bir olayda, re'sen takdiri gerektiren bir nedenin bulunması, matrahın varsayımlara dayanılarak tesbitini gerektirmez. Vergilemeye esas alınacak matrahın, adına vergi salınacak kişinin gizlediği kazanç ve iradın gerçek ya da gerçeğe en yakın miktarının belirlenmesi gerekir. Dondurma imali ve satışıyla uğraşan bir komandit şirketin, 1977 takvim yılma ilişkin işlemlerinin imalat randımanı yönünden incelenmesi sonucunda düzenlenen rapordaki verilere göre matrah takdiri yapılarak, şirketin komanditer ortağı bulunan yükümlü adına payına göre salınan gelir vergisi ve mali denge vergisin! değişiklikle onayan vergi mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmiştir. 193 sayılı GVK'nun 1. maddesinde, gerçek kişilerin gelirlerinin gelir vergisine tabi olduğu açıklandıktan sonra gelirin, gerçek kişinin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi tutan olduğu belirtilmiştir. Aynı kanunun 2. maddesinin son fıkrasında da, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, gelire giren kazanç ve iratların gelirin tesbitinde gerçek ve safi miktarları ile nazara alınması kabul edilmiştir. Yükümlülerin bir kısım kazanç ve iradlarını vergi idaresinin bilgisi dışında bıraktıkları ya da bildirdikleri kazanç ve iratlarda noksan beyan saptanan hallerde de gelir vergisine tabi kazanç ve iradın safi miktarları ile nazara alınması kabul edilmiştir. Yükümlülerin bir kısım kazanç ve iratlarım vergi idaresinin bilgisi dışında bıraktıkları ya da bildirdikleri kazanç ve iratlarda noksan beyan saptanan hallerde de gelir vergisine tabi kazanç ve iradın safi miktarının gerçeğe en yakın biçimde saptanması gerekir. VUK'nun ikmalen ve re'sen vergi salınmasını öngören 29 ve 30. maddeleriyle de amaçlanan budur. Çünkü bu hükümlerle yasa yapıcı, üzerinden verginin hesaplanacağı matrahın belirlenmesini öngörmüştür. Vergi kaybına yol açtığı ileri sürülen durumlarda ikmalen veya re'sen vergi salınması için gerekli sebeplerin bulunması, salt bu nedenle uygulanan tarhiyatın hukuka uygunluğu sonucunun kabulü için yeterli değildir. VUK'nun 31. maddesinin sekizinci bendinde, takdirin dayanakları ile yapılan takdir hakkında açıklamaların, takdir kararlarında bulunması gereken bilgiler arasında sayılması, vergilemeye esas alınacak matrahın, adına vergi salınacak kişinin gizlediği kazanç ve iradın gerçek veya gerçeğe en yakın miktarının belirlenmesinin amaçlandığım açıkça göstermektedir. Dosyanın incelenmesinden, komandit şirketin 1977 takvim yılı için imalat defteri tutmadığı için dönem kazancının re'sen takdiri yoluna başvurulduğu, beyan dışı bırakılan kazancın, dondurma imalinde kullanılan çomak miktarının hesabına dayanılarak takdiri önerildiği anlaşılmıştır. Bilindiği gibi imalatla uğraşanların elde etmeleri gereken kazançları, vergilendirme döneminde üretime sevkedilen hammadde veya yan mamul mal miktarından hareket edilerek saptanması mümkündür. Ancak, kazancın gerçek miktarına yaklaşılması randıman hesabına esas alınacak hammadde veya yarı mamulün, üretim daimin yanıltıcı olmayan ve üretime en çok kalkışı bulunan maddeler arasından seçilmesine bağlıdır. Dondurma üretiminde kullanılması gerekli ve zorunlu olan süt, sahlep, yumurta, nişasta, şeker gibi üretimle yakın ilgisi bulunan maddeler bir yana bırakılarak, satış sırasında kullanılan çomakların üretildiği levha miktarından hareketle gizlendiği varsayılan kazancın matrah kabulü, takdirin gerçeklerden uzaklaşılarak yapılması sonucunu doğurmuştur. Olayda re'sen takdir yoluyla vergilemeye başvurulması için yeterli neden bulunmakla birlikte, yukarıda açıklandığı gibi varsayımlara dayanılarak yapılan vergileme GVK'nun 1. ve VUK'nun 30. maddesiyle varılmak istenen amaca aykırı olduğundan tarhiyatın kaldırılması gerekirken, değişiklikle onanması yolundaki karar yasaya aykırıdır. Bu nedenle, vergi dairesi müdürlüğünün temyiz isteminin reddine, yükümlünün temyiz isteminin kabulüne ............ Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, tarhiyatın kaldırılmasına oybirliğiyle karar verildi.