Danıştay Dördüncü Daire 

Bilanço esasına göre defter tutulması gerekirken işletme hesabı esasına göre defter tutulması re’sen takdiri gerektirir. Dönem matrahı takdir olunurken, mükellefin hissesinin esas alınması gerekir.

Defter tutma ile ilgili hadler, zaman zaman yasalarla ya da Bakanlar Kurulu Kararları ile artırılmaktadır. Hadlerin aşılması, hemen ertesi yıl bilanço esasına göre defter tutulmasını gerektirmez.

Alış ya da satışlarla ilgili olarak belirlenen hadlerin, % 20’nin üzerinde aşılması durumunda, mükellefler ertesi yıl bilanço esasına göre defter tutmak zorundadırlar. Alış ve satışlarla ilgili hadlerin % 20’nin altında artması durumunda mükellefler, ertesi yıl da, dilerlerse işletme hesabı esasına göre defter tutabilirler.

Uyuşmazlık konusu olayla ilgili dosya içerisinde yer alan. 1978 takvim yılma ilişkin gelir vergisi beyannamesinde, yıl içi emtia alış ve satışları tutarı itibariyle 213 sayılı VUK’nun 177. maddesiyle belirtilen sınırın aşılmış olduğu anlaşıldığından 1979 takvim yılından itibaren, bilanço hesabı, esasına göre defter tutulması gerekirken, işletme hesabı esasına göre defter tutulması nedeniyle dönem matrahının re’sen takdire şevki sonucu takdir edilmesinde bir isabetsizlik yoktur.

Ancak, 1977 ve 1979 takvim yılları gelir vergisi beyannamelerinde mükellef ticarî kazanca ait bildirim tablosunda konfeksiyon işinde hissesini % 30 olarak gösterip, kazancım da bu oran üzerinden beyan ettiğinden takdir komisyonunca mükellefin, 1979 takvim yılı dönem matrahı teepit edilirken iş hacmi itibariyle hissesi nazara alınmadan matrah takdir edilmesinde ve bu karara dayanılarak yapılan tarhiyatın vergi aslı bakımından aynen onanmasında isabet yoktur.

Açıklanan nedenlerle vergi dairesi müdürlüğünün temyiz isteminin reddine, yükümlü temyiz isteminin kısmen kabulüne oybirliğiyle karar verildi.