|
|
Dairesi
Bayilere depozito karşılığı verilen LPG tüpleri satılmış sayılmayacağından amortisman yoluyla itfa edilebilir.
|
|
|
Karar No
1985/1202
|
|
|
Esas No
1984/608
|
|
|
Karar Tarihi
18-04-1985
|
|
|
Danıştay Dördüncü Daire
Bayilere depozito karşılığı verilen LPG tüpleri satılmış sayılmayacağından amortisman yoluyla itfa edilebilir. Uyuşmazlığın esası, davacı şirketin, bayilere depozito karşılığında emaneten verildiği, LPG tüplerinin satılmış sayılmayacağı ve bunlar için ayrılan amortismanların gider yazılıp yazılmayacağı; ayrıca, alınan depozito bedelleri ile tüplerin maliyet bedelleri arasındaki müspet farkın kurum kazancı olarak kabul edilip edilmeyeceği hususlarına inhisar etmektedir. Borçlar Kanunu’nun 182. maddesine göre satış akdi, satıcının belirli bir bedel karşılığında, malın müşteriye teslimi ve mülkiyetinin devrini ifade eder. Dosyada mevcut inceleme raporu ile itiraz dilekçesi ve eklemden anlaşdığına göre,davacı şirket benzer diğer firmalarda olduğu gibi, LPG tüplerini satmamış, mülkiyetini muhafaza etmiş, düzenlenen sözleşmelerde de tüp bedeli olarak alınan paranın depozito olduğu belirtilmiştir. Keza, sözleşmede, başkasına devredilemeyeceği, kiralanamayacağı, tüpün iadesi halinde, alınan paranın iade edileceğine ilişkin hükümler yer almıştır. Diğer taraftan, meri mevzuata göre tüplerin arıza ve bakım noksanlığından doğacak her türlü mesuliyet şirkete ait olup, aboneler, ancak kendi yaptıkları hasarları tazmin durumda kalmaktadırlar. Teknik ömürlerini tamamlayan, yani kullanılmaz hale gelen tüplerin toplanması ve kullanımdan çekilerek imha edilmeleri ve şirketin sorumluluğunda olmaktadır. Gerçek bir .satış işleminde ise, satılan malın mülkiyetinin alıcıya geçmesiyle, alıcının o mala dilediği biçimde tasarruf ve başkasına devir ve temlik etme, bakım ve onarımım yapma gibi haklara sahip ve meydana gelecek değer kaybının da kendisine ait olacağı açıktır. Olayın açıklanan cereyan tarzına göre, ortada bir satış işleminin mevcut bulunduğunu kabule imkan yoktur. inceleme raporunda, gerçekte satış akdinin var olduğunun kabulü gerektiğine değinildikten sonra, ayrılması gereken amortismanın, nihai müşteriler tarafından ayrılması gerektiğine işaret edilmektedir ki, bu hususun kabulü mümkün değildir. Zira, bir iktisadi kıymetin amortisman konusu yapılabilmesi için 213 sayılı VUK’nun 313. maddesine göre aşınma, yıpranma ve kıymetten düşmeye maruz bulunması gerekir. Oysa, nihai müşteri, elinde bulundurduğu tüpü 1520 günlük devrelerde yenileme olanağına sahip olup, kullanımdan doğan bir değer kaybına uğraması sözkonusu değildir. . Değer kaybına uğrayan, teknik ömürleri tamamlanmış tüpleri toplayan imha eden ve abonenelere, yeni bedel talep etmeden, yeni tüpler veren şirketlerdir. Bu sebeple, davacı kurumun, sözkonusu tüpler için, Maliye Bakanlığı tebliğlerinde saptanan nisbetler üzerinden amortisman ayrılmasında herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Keza, gerçekte satış yapıldığı varsayımına dayanılarak, depozito bedelleri ile tüp maliyetleri arasındaki farkın kurum kazancı sayılmasına da yasal olanak yoktur. Nitekim, benzer olaylar nedeni ile, mülga itiraz Komisyonu’nca itiraz olunan karar ile Vergi Mahkemesi ve bir örneği dosyada mevcut kararma mesnet olan bilirkişi raporunda da, davacı şirketlere ait LPG tüplerinin bayilere verilmesi, alınan bedellerin kaydı ile defter ve belge düzeninin depozito kayıtları şeklinde düzenlendiği, yapılan işlemin satış olmayıp, depozito niteliklerim tam olarak taşıdığı sonucuna varılmıştır. Danıştay’ın depozito karşılığında müşterilere verilen demirbaş niteliğindeki eşya için, satıcı firmaların amortisman ayırabileceklerine dair müteaddit kararları da nazara alındığında yapılan cezalı tarhiyatta yerindelik görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın kabulü ile yapılan cezalı tarhiyatın terkinine ilişkin Vergi Mahkemesi karannın onanmasına oybirliğiyle karar verildi.
|
|