Danıştay Dördüncü Daire

Ortalama randıman sağlanmamış olması re'sen takdiri gerektirmez. Yükümlünün sahibi olduğu zeytinliklerden elde ettiği ürün nedeni ile beyan ettiği hasılat, asgari zirai kazanç esasına göre hesaplanan hasılattan açık bir şekilde farklı bulunduğu gerekçesi ile yükümlünün beyanı yerine vergi tarhına esas olmak üzere hasılat ve gider takdiri için takdir komisyonuna sevkedilmiş, takdir komisyonu bu farklılık nedeni ile yükümlünün defter ve belgelerinin gerçeği ifade etmediğin! kabul ederek 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesi uyarınca dönem matrahım re'sen takdir etmiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinin 1. fıkrasında re'sen vergi tarhı, "vergi matrahının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak tesbitine imkan bulunmayan hallerde, takdir komisyonları tarafından takdir edilecek matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır" denmek suretiyle tarif edilmiş; ikinci fıkrasının 4 nolu bendinde de defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan bulunmaması halinde maddi delillerin bulunmadığının kabul edileceği belirtilmiştir. Ancak re'sen takdir yoluyla vergileme için 30. maddede öngörülen şartların gerçekleştiğinin, bir varsayıma dayanılarak değil kesin ve açık biçimde ortaya konması gerekir. Yükümlünün sahibi bulunduğu zeytinliklerden elde ettiği zeytini işleyerek zeytinyağı ya da sofralık zeytin haline getirdikten sonra sattığı anlaşılmaktadır. Takdir komisyonu ürün alınan ağaçların sayışı ve arazinin durumuna göre elde edilebilecek ürün miktarım ve bundan sağlanacak zeytinyağı ve sofralık zeytinin miktarım hesaplamak suretiyle bir hasılat miktarı tesbit etmiş, yapılan tesbitle beyan arasındaki farklılığın defter kayıtları ve bunlarla ilgili belgelerin gerçeği ifade etmediğin! gösterdiği kanışı ile dönem matrahım re'sen takdir etmiştir. Yükümlünün sahibi bulunduğu zeytinliklerden elde edeceği ürün miktarının doğa koşullarına, zeytinliklerin her türlü bakımının ve ürünün toplanmasının zamanında yapılıp yapılmadığına, ürünün taşıma ve depolama koşullarına bağlı olacağı açıktır. Ayrıca imalata verilen üründen elde edilecek mamul maddenin miktar ve niteliği işletmenin yapışma, imalat usulüne, işçilerin ustalığına göre işletmeden işletmeye farklı olacağı da kuşkusuzdur. Randımanı, dolayısıyla hasılatı etkileyecek değişik nedenlerin varlığı karşısında, tek basma ortalama randımanın sağlanmamış olmasımn, yükümlünün bir kısım hasılatım kayıt dışı bıraktığım ve kayıtlarının ihticaca salih olmadığım gösterdiği ve olayda re'sen takdir nedeni bulunduğu kabul edilemez. Bu nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, salınan verginin re'sen terkinine oyçokluğu ile karar verildi.