Danıştay Dördüncü Daire

Takdir komisyonları, inceleme elemanınca önerilen matrah miktarından fazla matrah takdir etmeye yetkili olmakla beraber, bunun nedenlerini ve takdirlerine esas olan gerekçeleri kararlarında açık olarak göstermek zorundadırlar. 213 sayılı VUK'nun 'Re'sen Vergi Tarhı' başlıklı 30. maddesinin 4. fıkrasında 'Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmazsa' takdir komisyonlarınca yapılan matrah takdirine dayalı olarak vergi tarh edileceği hüküm altına alınmıştır. Yükümlünün ortağı olduğu adi ortaklığın 1978 takvim yılı işlemlerine ait belge ve defterlerin ortaklığın bu yıl için sağladığı kazancın doğru ve kesin olarak saptanmasına olanak sağlamayacak şekilde noksan, karışık ve usulsüz olması nedeni ile anılan ortaklığın bu takvim yılında sağladığı kazancın 213 sayılı yasanın yukarıda anılan 30. maddesinin 4. fıkrası hükmü uyarınca re'sen saptanmasında yasaya aykırılık görülmemiştir. Olayda, yükümlünün ortağı olduğu adi ortaklığın 1978 takvim yılı işlemlerinin inceleme elemanınca incelenmesi sonucu düzenlenen 10.11.1979 tarih ve 1979/6928 sayılı raporda anılan yıl için takdir komisyonunca asgari 110.000 lira kazanç takdir edilmesi önerilmiş olup, takdir komisyonunca, inceleme elemanınca asgari olarak önerilen kazanç miktarı üstünde matrah takdir edilmiş bulunmaktadır. Takdir komisyonları inceleme elemanınca önerilen matrah miktarından fazla matrah takdir etmeye yetkili olmakla beraber inceleme elemanınca önerilen miktarın açılması halinde bunun nedenlerini ve takdirlerine esas olan gerekçeleri kararlarında açık olarak göstermek zorundadırlar. ihtilaf konusu olayda takdir komisyonunca teklif olunanın üzerinde matrah tesbitinde kanuna aykırılık görülmemiştir. Ancak, inceleme raporunda mevcut verilerin tamamı ortakların herbirinin kazancım ayrı ayrı tesbite değil de ortaklık kazancının bütününün tesbitine yönelik olduğundan 300.000 liranın ortaklığın yıllık kazancı olarak kabul edilmesi gerekir. Bu sebepten inceleme elemanınca yapılan inceleme sonucunda bir matrah önerildiği ve takdir komisyonunca da matrah takdir edildiği halde mahkemece inceleme raporunun ve takdir kararının dayanağının bulunmadığı ve maddi hataları ihtiva ettiğinden bahisle tarhiyatın tamamen kaldırılmasında isabet görülmemiştir. Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, 1978 takvim yılı için takdir komisyonunca herbir ortak için takdir edilen 300.000 lira matrahın ortaklık adına tesbit edilmiş olduğunun kabulü ile ortaklar adına hisseleri oranında salınan vergi ve kesilen cezaların tadilen onanmasına, oybirliği ile karar verildi.