Danıştay Dördüncü Daire
Yükümlü şirketin yabancı bankadan aldığı kredi nedeniyle ödediği faizin KVK'nun 24/4. maddesine göre vergi kesintisine tabi tutulması mümkün değildir. Yabancı Kurum için Türkiye'de elde edilmiş bir gelir bulunmadığından, sorumlu şirketin KVK'nun 24/4. maddesi uyarınca vergi kesilişi yapma zorunluluğu da yoktur. Uyuşmazlık, yükümlü şirketin yabancı bankadan aldığı kredi nedeniyle ödediği faizin KVK'nun 24/4. maddesine göre vergi tevkifatına tabi olup olmadığına ilişkindir. Yaptıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanların, verginin tam olarak kesilip ödenmesi ve bununla ilgili diğer ödevlinin yerine getirilmesinden sorunlu oldukları VUK'nun 11. maddesinde hükme bağlanmıştır. KVK'nun 24. maddesinde yer alan kazanç unsurlarım dar mükellefiyete tabi kurumlara sağlayanlarda bunlardan vergi kesip, ilgili Vergi Dairesi'ne yatırmak zorundadırlar. Ancak, Maliye Bakanlığı'nın izniyle gerçekleşen sözleşmede öngörülen şartlar, yabancı kredi kurumundan sağlanan krediden ötürü ödemek zorunda olduğu faiz nedeniyle Türkiye'de bulunan ........ Denizcilik ve T.A.ş.'nin yukarıda sözü edilen vergi kesme sorumluluğunu kaldıracak niteliktedir. Şöyle ki Maliye Bakanlığı'nca ............Denizcilik ve Ticaret A.Ş.'nin Danimarka'da kurulu firmalardan yapacağı 12.250.000 dolarlık ithalatın finansmanı için .......... bank Limited temsilciliğinde bir banka grubundan sağlanacak özel dış aynı krediye izin verildiği, ancak sözkonusu kredinin Denizcilik A.Ş.nin Nordiç Bank Ltd'den sağladığı 7.950.000 dolarlık borçla birleştirilerek toplam 19.405.000 dolar olarak işlem göreceği, 19.409.000 dolarlık kredi faiz oranı Libor ve yıllık %1(3/4) spread şeklinde değişken olduğundan 6'şar aylık devreler itibariyle bu devrelerin başlamasından iki iş günü önce saat 11.00'de .......... Banka tarafından belgelenerek şirketçe Merkez Bankasına bildirileceği ve kontrolünü müteakip uygun bulunması halinde Merkez Bankası idari Merkezi'nce her defasında Merkez Bankası İstanbul Şubesi'ne ayrı ayrı talimat verileceği, .......... Denizcilik A.Ş.'ne ait Anadolu, Asya, Türkiye ve Z.S. gemileri üzerinde birinci derecede ve sırada ipotek hakkı tesis edileceği, yetkili merciden izin alınması kaydıyla gemilerin tüm sigortalara lyurt dışından yapılacak ve sigorta poliçeleri ile bu gemilerin tüm dövizil navlun gelirleri ........ Bank Ltd.'ye temlik edileceği, bu amaçla ......... Bank Ltd. nezdinde bir emanet hesabı açılacağı ve geri ödemelerin bu hesaptan gerçekleşeceği, geri ödemeler için itfa tablosundaki vade tarihindeki kurdan fiktif alım satım işleminin şirketçe yapılacağı şeklindeki hükümlerin sözleşmede yer aldığı dosyada bulunan T.C. Merkez Bankası yazısından anlaşılmaktadır. Görüldüğü üzere sözleşme devlet izniyle gerçekleşmiş olup 17 Sayılı Türk Parası'nın Kıymetim Koruma Hakkındaki Karar ve buna ilişkin 1 Seri No'lu 2 sayılı tebliğ hükümlerine göre de (dışarıda yapılacak taşımacılıkta elde edilen dövizli navlun gelirinin yurda getirilmesi zorunluluğu)na sorumlu şirket yönünden bir ayrıcalık tanınmıştır. KVK'nun 2367 sayılı Kanunla değişik 24. maddesinin B bendinde, dar mükellef durumunda olan kurumlara kazanç ve iratları sağlayanların, kurumlar vergisi tevkifatına tabi kazanç ve iratları nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettiren gerçek ve tüzel kişiler olduğu ifade edilmiştir. ......... Denizcilik Ticaret A.Ş.'nin idarenin sağladığı bir takım teşvik tedbirlerinden yararlanarak ve onun izni ile yabancı kurumdan sağladığı kredi için öngörülen şartlara göre bu kredi ile alınacak gemi, krediyi veren kuruluşa birinci derecede ve sırada ipotekli, navlun alacakları da temlik olacak, dövizli navlun hasılatı kredi borçlusunun eline geçmeden yabancı kuruma intikal ettirilecek kurum bundan vadesi gelen borç taksitlerini ve dönem faizini tahsil ettikten sonra kalanı borçluya ödeyecek. Görüldüğü gibi idarece de tanınan kredi şartları nedeniyle .......... Denizcilik ve Ticaret A.Ş.'nin yabancı kuruma 'nakden veya hesaben' bir faiz ödemesi veya tahakkuku sözkonusu değildir. Aksine işin özelliği nedeniyle kredi veren kurumun el koyduğu navlun hasılatından yaptığı bir ödeme vardır. Görüldüğü gibi kredi şartları ilgilinin, bu şartlar nedeniyle tasarruf edemediği navlun hasılatından yabancı kredi kurulu tarafından doğrudan doğruya tahsil ettiği faiz üzerinden vergi tevkif edip Vergi Dairesi'ne yatırmakla sorumlu tutulmasına imkan vermemektedir. Ayrıca 1.1.1982 günü yürürlüğe giren 2573 sayılı Yasa ile KVK'nun 24. maddesinde yapılan değişiklikle yabancı para piyasasında deniz ulaştırma, gemi inşa ve araştırma işlerinde kullanılmak üzere alınan krediler için ödenecek faizlerdeki tevkifat oranım sıfıra indirmeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmış, Bakanlar Kurulu da 18.4.1982 günü yürürlüğe giren 8/4517 sayılı kararı ile bu yetkiyi kullanarak anılan kredi faizlerindeki vergi tevkifat oranım sıfıra indirmiştir. Yürürlük tarihi itibariyle sözkonusu kararname hükümlerinin olaya uygulanma imkanı yoksa, bu kredinin kullanıldığı alanın ülkenin ekonomk gelişmesindeki yararı yanında yukarıdan beri açıklandığı üzere işin özelliği nedeniyle verginin tevkif yoluyla tahsili yönünden ortaya çıkan imkansızlığın idarece de kabul edildiğin! göstermesi yönünden önem arz etmektedir. Açıklanan nedenlerle yükümlü temyiz isteminin kabulüyle, İtiraz komisyonu kararırım bozulmasına tarhiyatın re'sen kaldırılmasına oyçokluğuyla karar verildi.