Danıştay Dördüncü Daire
Randıman düşüklüğünün re'sen takdire neden olarak kabul edilebilmesi için, kayıt ve belgelerden çıkarılan randımanla ortalama randıman arasında önemli bir fark bulunması gerekir. Uyuşmazlık, ayçiçeği tohumundan yağ imali işi ile uğraşan kollektif şirket hesaplarının incelenmeği ve randıman oranının düşük bulunması sonucu şirket ortağı yükümlü adına re'sen takdir yoluyla gelir ve mali denge vergisi salınmasından doğmuştur. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun re'sen vergi tarhım düzenleyen 30. maddesinin uyuşmazlık konusu olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde; re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak tesbitine imkan bulunmayan hallerde, takdir komisyonları tarafından takdir edilecek matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olarak tanımlanmış ve maddi delillerin bulunmadığı sonucunu doğuracak durumlar beş bent halinde sayılmıştır. Dördüncü bentte, defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermiyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmaması halinin de maddi delillerin bulunmadığı sonucunu doğuracak bir durum olduğu belirtilmiştir, Randıman oranının düşük bulunmasının, ilk olarak yukarıda anılan 4. bent hükmünden hareketle re'sen takdir sebebi sayılması yerinde ise de, kayıt ve belgelerden çıkarılan randıman oranı ile takdir edilen matrahın saptanmasında esas alınan randıman oranı arasındaki farkın, re'sen takdire gidilmesini haklı kılacak ve re'sen takdir müessesesinin amacına ters düşmeyecek büyüklükte olması zorunludur. Oranlar arasındaki çok küçük farklılıklar, önüne geçilmesi olanaksız bazı beşeri ve teknik nedenlere bağlı olarak da doğabileceğinden bunların, re'sen takdir sebebi sayılmaması gerekir. Dosyanın incelenmesinden, şirketin beyan ettiği 2.976.660 kg. ham yağ ile takdir komisyonunun %38,5 luk randıman oranı uygulamak suretiyle bulduğu 3.023.714 kg.'ham yağ miktarı arasındaki farkın 47.054 kg., bununda beyan edilen ham yağ miktarına oranının %1,5 olduğu anlaşılmaktadır. Yukarıda belirtilen esaslardan hareketle randıman incelenmesinde bulunan bu oranda küçük bir farktan hareketle re'sen takdire gidilmesinde isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle itiraz komisyonu kararının bozulmasına, tarhiyatın terkinine, esasta oybirliğiyle gerekçede oyçokluğuyla karar verildi.