Danıştay Dördüncü Daire

Zeytinyağı fiyatlarının sürekli yükselmesi nedeniyle, ortakların ürünlerinin taban fiyatının üzerinden satın alınması ve bunun için ortak dışı işlemlerden sağlanan kazançların biriktiği fonun kullanılması karşısında taban fiyatlarının üzerinde ödenen meblağlar gider yazılamaz. 1.10.1970 30.9.1971 özel hesap döneminde zeytinyağı fiyatlarının devamlı yükselmesi nedeniyle piyasadan yağ temininin güçleşmesi sonucu ortaklarının ürünlerine taban fiyatı üzerinde, ortak dışı muamelelerden sağlanan kazançların bulunduğu fondan yapılan ödemeler tutarım ihtirazi kayıtla gider olarak beyan edilmesiyle ihtirazi kayıt kabul edilmeyerek anılan meblağ üzerinden davalı adına salınan kurumlar vergisini; mükellefin Bakanlar Kurulu kararnamesiyle destekleme alımı yapmakla görevlendirilmiş olduğunun anlaşıldığı, bu kararname hükümleri dairesinde yapılan tatbikat sonuçlarının tamamen devlete ait bulunduğu, ancak itiraz konuşu hususun, taban fiyatlarının üstünde kalan ve ortaklara vaki ek 120 kuruşluk ödemeler olup devlete intikal ettirilmeyerek ortak dışı muamelelerden doğan ve ana mukavelenamenin 46. maddesi gereğince ayrı hesapta ve Ticaret Bakanlığı emrinde tutulan paralardan karşılanmış olduğu, destekleme alımı ile görevli kurumun yağ fiyatlarının devamlı artış göstermesi ve üreticiden yağ (emminin imkansız hale gelmesi nedeniyle kendi mali imkanlarından karşıladığı ek ödemeler tutarının matrahtan tenzili icabettiği gerekçesiyle terkin eden Temyiz Komisyonu Üçüncü Dairesi'nin kararının; kararname esasları dahilinde yapılan alımların kar ve zararının devlete ait olduğu ve gider kaydedilemeyeceği, piyasa şartları önceden saptandığına göre bunun dışında bir ödemenin de yapılamayacağı iddialarıyla bozulması isteğinden ibarettir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 38. maddesinin dördüncü fıkrasında, ortak dışı muamelelerden elde edilen harcamaların belli bir fonda toplanacağı öngörülmüştür. Benzeri hüküm, 2834 sayılı Kanun'un 17. maddesi ile Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri Ana Mukavelenamesi'nin 46. maddesinde de yer almış bulunmaktadır. Bu fonda toplanan paralar Ticaret Bakanlığısın muvakaftı olmadan dağıtılamayacağına göre netice hesaplarında da yer alamayacağı gibi, buradan yapılan harcamalar, kooperatife ait gider de sayılamaz. Kaldı ki, birliğin müstakilen tasarruf edemediği bir meblağın harcanması halinde gider yazılması da mümkün bulunmamaktadır. Diğer yandan, Zeytinyağına bu yılda konulan taban fiyatı ile ilgili Bakalar Kurulu Kararnamesinin uygulanmasından bir zarar olduğu takdirde, bu zararın ayrı bir hesapta toplanıp mütakip yıl Devlet bütçesine konularak ödenekten karşılanacağı, kar hasılatı olduğu takdirde yine ayrı bir hesapta toplanarak Ticaret ve Maliye Bakanlıklarınca tayin edilecek yatırım amacına tahsis olunacağı anılan kararnamenin 6. bendinde yazılıdır. Bu hükümler muvacehesinde ihtilaf konuşu meblağın gider yazılmasına imkan görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne oybirliğiyle karar verildi.