Danıştay Dördüncü Daire

Defterlerin ziyaa uğrayıp uğramadığı konusunda adli mahkemece tesbit yapılıp yapılmadığının Komisyonlarca araştırılması zorunludur. 1969 takvim yılı gelir vergisi beyannamesini kanuni süre içinde ilgili Vergi Dairesine vermiş olan ödevlinin işyerinde 2.2.1970 gününde çıkan yangın neticesi şahsi işine ve ortağı bulunduğu Kollektif Şirket'e ait 1969 yılı defter ve belgelerinin yanmış olması nedeniyle 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesi 3. fıkrası uyarınca re'sen takdir olunan matrah üzerinden yapılan cezalı tarhiyatı; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 13. maddesinin 4. fıkrasında, sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve belgelerin elinden çıkması halinde mücbir sebeplerden sayıldığı, defter ve belgelerin yandığının taraflar arasında ihtilafsız bulunması karşısında bunların kasten ibraz edilmemesi keyfiyetinden bahsedilemeceği, 213 sayılı Kanunun 30. maddesi 3. fıkrası lafzına dayanılarak kanunun vergi mükelleflerine bahşettiği hakların ortadan kaldırılmasının vergi adaleti ve hakkaniyet kuralları ile bağdaşmayacağı, bu nedenle olayda re'sen takdir sebebi bulunmadığı gerekçesi ile terkin eden Temyiz Komisyonu kararının dilekçede yazılı nedenlerle bozulması isteminden ibarettir. Türk Ticaret Kanunu'nun, ticari defterlerin son kayıt tarihinden itibaren on yıl müddetle saklanmasına ilişkin 68. maddesinin son fıkrasında, 'Bir tacirin saklamakla mükellef olduğu defter ve kağıtları; yangın... sebebiyle ve kanuni müddet içinde ziyaa uğrarsa, tacir ziyanı Öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerin selahiyetli mahkemesinden kendisine bir vesika verilmesin! isteyebilir, böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerim ibrazdan kaçınmış sayılır' denilmek suretiyle defterlerin ziyaa uğrayıp uğramadığı hususunun mahkemece tesbitinin zorunlu olduğu kabul edilmiştir. Her ne kadar yükümlünün 1969 takvim yılma ilişkin defter ve belgelerinin yanmış olduğunun ihtilafsız bulunduğu belirtilmekte ise de; bunun yukarıda değinilen madde hükmü kapsamında bir bildirme ve tesbit yapılıp yapılmadığı hususu araştırılmadan karar verilmiş olmasında isabet görülmediğinden dava konusu kararın bozulmasına oybirliğiyle karar verildi,