Danıştay Onüçüncü Daire

GVK'nun 111. maddesinde sözü edilen asgari matrah farkının ortaklık kazancına uygulanması gerekir. Uyuşmazlık; ortak olarak yapılan nakliyecilik işinden dolayı zarar beyan eden ve bu zararı diğer gelirlerinden mahsup eden yükümlü adına, nakliyecilik işinden dolayı ortalama kar hadlerine göre saptanan matrah farkı ile fuzulen mahsup edilen zarardan dolayı toplam olarak 13.k107 liralık matrah üzerinden salınan gelir vergisi ve kusur cezasına ilişkindir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 484 sayıl Kanunla değişik 111. maddesinde; her nevi taşıma işleriyle iştigal edenlerin gösterdikleri gayrisafi kazançlar; Vergi usul Kanunu'na göre tespit edilen ortalama kar hadlerinin, işletme giderlerine uygulanması sonucunda bulunacak miktarlara göre düşük olduğu ve düşüklük sebepleri izah olunamadığı takdirde, beyan edilen gayrisafi kazançlar yerine, bulunan bu miktarların vergi matrahına esas tutulacağı, mükelleflerin düşüklük sebeplerini beyannameleri ile birlikte yazılı olarak izah edebilecekleri, izahatın kısmen veya tamamen kabul edilmemesi halinde, kabul edilmeyen kısmın vergi tarhiyatına esas olacağı, mükelleflerin beyanlarına göre vergi tarh edildikten sonra, yukarıdaki fıkraya dayanılarak hesaplanacak gayrisafi kazançlardan doğan ve miktarı 1.000 liradan yukarı olan matrah farkları üzerinden ayrıca cezasız olarak ikmalen vergi tarh olunacağı hükme bağlanmıştır. Bahsi geçen maddede, haklarında ortalama kar hadleri uygulanacak olan mükellefler sayıldıktan sonra 'işleriyle iştigal edenlerin gösterdikleri gayrisafi kazançlar...' denilmek suretiyle ticari bir işten yani işletmeden elde edilen gayrisafi kazancın bu maddenin uygulanmasında esas alındığı sarahaten gösterilmiş bulunmaktadır. Ortaklıkta, ortaklık faaliyeti için ortaklıkça bir defter tutulması ve bu deftere müsteniden ortaklık kazancının saptanması, bu kazancın bilanço, karzarar cetveli veya işletme hesabı hülasasında ortaklık adinin görünmesi, yapılan ticari faaliyetin tek olduğunu göstermekte olup, elde edilen kazancın ortaklar tarafından ayrı ayrı beyan edilmiş bulunması, ticari faaliyetin bir işletmeden ibaret olma vasfım değiştirmez. Bu nedenle, ortaklıklarda ortalama kar hadlerinin tatbikinde, ortaklığın gayrisafi kazancının esas alınması ve sözü edilen maddede zikredilen 1.000 liralık matrah farkının da ortaklık kazancına uygulanmamsı gerekmektedir. Aksi hal aynı kanun hükmünün aynı durumda olan ve müstakilen faaliyette bulunan mükelleflerle , ortaklık halinde faaliyette bulunan mükellefler hakkında farklı biçimde uygulanmasın! gerektirir. Bu ise, kanun koyucunun amacına aykırı düşer. Ayrıca, işletme giderlerine ortalama kar haddi nispeti uygulanarak bulunacak gayrisafi kazançtan, genel giderler düşüldükten sonra kalan miktar, beyan edilmesi gereken safi kazanç olduğuna ve yükümlünün beyan ettiği zararı diğer gelirlerinden düştüğü tespit edildiğine göre, zarar beyanının matrahın hesabında nazara alınması gerekir. Bu nedenlerle davacı iddialarının kabulü ile, dava konuşu Temyiz Komisyonu kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.