|
KURUMLARIN GEÇMİŞ YILLARIN MALİ BİLANÇOLARINA GÖRE MEYDANA GELEN ZARAR
LARININ KURUMLAR VERGİSİNDEN MÜSTESNA DEVLET TAHVİLİ FAİZİ GELİRİNDEN
MAHSUP EDİLEMİYECEĞİ HK.
Uyuşmazlık, temsilcisi bulunduğu dar mükellef kurumun 1981 takvim yı-
lında 2.074.623 TL. Devlet tahvili faizi geliri elde etmesine karşın,
476.648 TL. zararlı olması sonucu, gelir vergisine mahsup edilebilecek
herhangi bir geliri ya da kazancı olamıyacağından kurumlar vergisinden
müstesna Devlet tahvili faizi gelirine ait ihtirazi kayıtla yapılan
beyan üzerinden tahakkuk eden gelir (stopaj) vergisini kaldıran Mahke-
me kararına ilişkin bulunmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun olay tarihinde yürürlükte bulunan
2361 sayılı Kanunla değiştirilen 94.maddesinde, kamu idare ve müessese
leri, iktisadi kamu mÜesseseleri, ticaret şirketleri, dernekler, vakıf
lar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, gerçek gelirlerini be-
yan etmeye mecbur olan ticarethane, serbest meslek erbabı, zirai kazan
cını bilanço esasına göre tespit eden çiftçilerin, kanunda belirtilen
ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakten veya hesaben yaptıkla-
rı sırada, istihakak sahiplerinin gelir vergisine mahsuben tevkifata
tabi tutmaya mecbur oldukları belirtildikten sonra 8 numaralı bendin-
de, dağıtılsın veya dağıtılmasın kurumların, yabancı memleketlerde el-
de ettikleri kazançlar ile Türkiye de elde ettikleri iştirak kazançla-
rı dışında kalan ve kurumlar vergisinden muaf veya müstesna kazanç ve
iratlarından tevkifat yapmak zorunda oldukları hükme bağlanmıştır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 13.maddesinde, safi kurum kazancı tanımlan-
mış ve safi kurum kazancının tesbitinde, Gelir Vergisi Kanununun tica-
ri kazançların saptanmasına ilişkin hükümlerinin uygulanacağı, dar mü-
kellef kurumların kurum kazançlarının, ticari kazanç gibi tesbit edil-
mesi gereken kazanç ve iratlar da dahil olmak üzere, ticari ve zirai
kazançlar dışında kalan kazanç ve iratlardan ibaret bulunması halinde
de, Gelir Vergisi Kanununun bu gibi kazançlar ve iratların belirlenme-
si hakkındaki hükümlerinin, kurumlar vergisi matrahının tesbitinde de
uygulanacağı, hükmü yer almıştır. Yine Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7.
maddesinde kurumlar vergisinden muaf kurumlar sayılmış; 8.maddesinde
de, hangi kurum kazançlarının kurumlar vergisinden müstesna tutulacağı
belirtilmiştir.
Kurumlar Vergisine tabi olmayan kazançların (daha önce kurumlar vergi-
sine tabi tutulmuş bir kazanç olan iştirak kazançları ile kurumların
yabancı memleketlerde elde ettikleri kazançlar hariç) 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 2361 sayılı kanunla değiştirilen 94/8.maddesi ile
gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmak istendiği görülmektedir.
Bu düzenlemenin, Kurumlar Vergisi Kanununun 25.maddesinde 2362 sayılı
Kanunla yapılan değişiklikte, kurumlar vergisi oranının artırılması yo
luyla, kurumların vergilendirilmiş kazançları gelir vergisi yönünden
"vergi alacağı" taşır hale getirilmiş olduğundan, kurumlar vergisine
tabi olmayan gelirin de gelir vergisi yönünden aynı ölçüde vergilendi-
rilmiş hale getirilmesi amacıyla yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda
kurum gelirinin niteliklerine göre ayrılarak iki ayrı vergi matrahı
tesbiti ile bunların ayrı oranlarda iki ayrı vergiye tabi tutulması ge
rekmektedir. Kurumlar Vergisi yönünden mali bilançonun zararla kapan-
mış olması, bu zararın ayrı matrah üzerinden ve ayrı oranlarda vergi-
lendirilmesi gereken gelir (stopaj) vergisi matrahını teşkil eden ge-
lirden mahsubu mümkün değildir.
Kurumlar Vergisi Kanununun 14.maddesinin olay tarihinde yürürlükte
olan 7 numaralı bendinde, geçmiş yılların mali bilançolarına göre mey-
dana gelen zararların kurum kazancının tesbitinde hasılattan indirile-
bileceği kabul edildiğine göre kurum zararının, kurumlar vergisine ta-
bi olmadığından başka bir mükellefiyet olan gelir vergisi tevkifatına
tabi tutulması gereken devlet tahvilat faizi gelirlerinden mahsubu
ile, bu gelirin tevkifat matrahı dışında bırakılmasında isabet yoktur.
Açıklanan nedenlerle Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz isteminin kabu-
lüne, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, uyuşmazlığa konu vergile-
rin onanmasına karar verildi.
(DAN-DER SAYI:72-73)
BŞ/YÖ
|