|
DAVACI ŞİRKETİN FAALİYETİ İLE İLGİLİ BİR KISIM ÖDEMELERİ KARŞILAMAK Ü-
ZERE ORTAKLARINA İŞ AVANSI NİTELİĞİNDE ÖDEMELERDE BULUNUP BULUNMADIĞI
ARAŞTIRILMADAN, SADECE ORTAKLARA YAPILMIŞ OLAN ÖDEMELERİN BELLİ SÜRE-
LER İÇİN ONLARIN ÜZERİNDE KALMIŞ OLMASI NEDENİYLE ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞI-
TIMI YAPILDIĞININ KABULÜNE OLANAK BULUNMADIĞI HK.
Un imalatı ve satışı işiyle uğraşan davacı şirket adına 1995 takvim
yılı işlemlerinin örtülü kazanç dağıtımı yönünden incelenmesi sonucu
düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak re'sen salınan kurumlar ve
geçici kurumlar vergileri, fon payı ile bu vergilere ve fon payına
bağlı olarak kesilen ağır kusur cezalarına karşı açılan davayı; dos-
yanın incelenmesinden, davacı şirketin ihtiyaçlarını karşılamak üzere
ortaklarına avans mahiyetinde ödünç para verdiği, karşılığında faiz
tahakkuk ettirilmediği anlaşıldığından, davacı şirketin 5422 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun 17.maddesi uyarınca örtülü kazanç dağıttığı
sonucuna ulaşıldığı, Mahkemelerince inceleme elemanı tarafından emsal
faiz oranı olarak esas alınan davacı şirketin ...' tan kullandığı kre-
dilere uygulanan faiz oranı olan %125 oranının, davacı şirketin kredi
işlemleri yapan bir müessese olmaması nedeniyle vergi inceleme rapo-
runda faiz tutarının hesaplanmasında dikkate alınan bankacılık komis-
yonu, banka ve sigorta muameleleri vergisi ve kaynak kullanımı destek-
leme fonu hariç olmak üzere net olarak uygulanması suretiyle ortaklara
dağıtılan örtülü kazancın yeniden hesaplanması için yaptırılan bilir-
kişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda, davacı şirketin
ortaklarına ... lira örtülü kazanç dağıttığının tespit edildiği, Mah-
kemelerince bilirkişi raporunun aynen benimsendiği, bu durumda incele-
me elemanınca tespit edilen ... lira matrah farkının ... liralık kıs-
mında isabetsizlik bulunmadığı, geçici kurumlar vergisine gelince, 193
sayılı Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 120.maddesi uyarınca yıllık
beyanname verme süresi geçtikten sonra geçici vergi aslı aranmayacağı,
bu vergiye gecikme faizi ve ceza uygulanacağı, öte yandan, matrah far-
kının defter ve belgelerin incelenmesi sonucu bulunmuş olması nedeniy-
le kesilen ağır kusur cezalarının kusur cezalarına çevrilmesi gerekti-
ği gerekçesiyle kısmen kabul ederek kurumlar vergisi ve fon payını ...
lira matrah farkına göre tadil eden, geçici kurumlar vergisini kaldı-
ran, kesilen ağır kusur cezalarını kusur cezalarına çeviren ... Vergi
Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının; Vergi Dairesi Müdürlüğü
tarafından, davacı şirket adına inceleme raporuna dayanılarak re'sen
salınan kurumlar vergisi ve fon payı ile kesilen ağır kusur cezaların-
da kanuna aykırılık bulunmadığı, davacı şirket tarafından ise, mal mü-
bayaa etmek için ve zorunlu ailevi ihtiyaçlar için ortaklara ödemede
bulunulduğu, örtülü kazanç dağıtımının sözkonusu olmadığı ileri sürü-
lerek bozulması istemleridir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun uyuşmazlık döneminde
yürürlükte bulunan 17. maddesinin 1. fıkrasında, şirketin kendi or-
takları, ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,
idaresi, murakabesi veya sermayesi bakımlarından vasıtalı vasıta-
sız olarak bağlı bulunduğu veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek ve
tüzel kişiler ile olan münasebetlerinde emsaline göre göze çarpacak
derecede yüksek veya düşük fiyat veya bedeller üzerinden yahut bedel-
siz olarak alım, satım, imalat, inşaat muamelelerinde veya hizmet i-
lişkisinde bulunması, 3. fıkrasında da şirketin 1 numaralı fıkrada
yazılı kimselerle olan münasebetlerinde emsaline göre göze çarpacak
derecede yüksek veya düşük faiz ve komisyonlarla ödünç para alıp ver-
mesi halinde, kazancın tamamen veya kısmen örtülü olarak dağıtılmış
sayılacağı öngörülmüştür.
İncelenen dosyadan, davacı şirketin ortaklarıyla olan cari he-
sap ilişkilerini "Ortaklardan Alacaklar" ve "Ortaklara Borçlar" hesap-
larında takip ettiği, ortakların şirkete olan borç ve alacak işlemle-
rinin tarihlerine göre borç ve alacağın ortaklarda ve şirkette kalma
süreleri ve davacı şirketin 1995 yılında kullandığı banka kredilerine
uygulanan faiz oranı esas alınarak yıl sonu itibariyle hesaplanan
borçlu faiz tutarından, alacaklı faiz tutarının düşülmesiyle bulunan
matrah farkı üzerinden re'sen salınan ağır kusur cezalı kurumlar ve
geçici kurumlar vergisi ve fon payının dava konusu edildiği anlaşıl-
mıştır.
Kurumların nakit kaynaklarının ortakları adına açılmış olan ca-
ri hesaplar aracılığı ile ortaklara karşılıksız olarak kullandırılması
suretiyle onlara örtülü kazanç dağıtılmış olduğundan söz edilebilmesi
için; salt bu hesaplar aracılığı ile ortaklara kaynak aktarılmış olma-
sı yeterli bulunmayıp, bu kaynakların hangi nedenlerle ortaklara akta-
rılmış olduğunun her işlem için ayrı ayrı belirlenmesi suretiyle, ya-
pılan işlemin niteliği itibariyle örtülü kazanç dağıtma amacına yöne-
lik olup olmadığının ya da bu sonucu doğurup doğurmadığının açıklanma-
sı gerekmekte olup, bu şekilde bir inceleme ve belirleme yapılarak ör-
tülü kazanç dağıtımı yapıldığı hususunun tespit edilmesi durumunda da,
matrah farkının hesaplanmasında, ortaklara karşılıksız olarak kullan-
dırılmış olan paraların şirketten çekildiği ve daha sonra tekrar şir-
kete yatırıldığı tarihler arasındaki T.C.Merkez Bankası tarafından uy-
gulanmış olan reeskont faiz oranının esas alınması icap etmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda ise, bu tür bir inceleme ve belirleme
yapılmadan, un imalatı ve satışı işiyle uğraşan davacı şirketin bu fa-
aliyeti ile ilgili bir kısım ödemeleri karşılamak üzere ortaklarına
iş avansı niteliğinde ödemelerde bulunup bulunmadığı araştırılmadan,
sadece ortaklara yapılmış olan ödemelerin belli süreler için onların
üzerinde kalmış olması nedeniyle örtülü kazanç dağıtımı yapıldığının
kabulüne olanak bulunmadığı, bu nedenle sözü edilen açıklamalar doğ-
rultusunda araştırma yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gere-
kirken, Mahkemece örtülü kazanç dağıtımı yapıldığı sonucuna ulaşıla-
rak, davacı şirketin kullandığı başka kredilerine uygulanan faiz ora-
nının dikkate alınması suretiyle verilen kararda hukuka uygunluk gö-
rülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle yükümlü temyiz isteminin kabulü ile ...
Vergi Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının bozulmasına karar
verildi.
A Y R I Ş I K O Y
Temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar temyiz konusu Ver-
gi Mahkemesi kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadı-
ğından, yükümlü temyiz isteminin de reddi gerektiği görüşü ile kara-
rın bu kısmına katılmıyorum.
YÖ/ES
|