|
KESİN VE YÜRÜTÜLMESİ GEREKEN BİR İDARİ İŞLEM NİTELİĞİNDE OLMAYAN TEB-
LİGATIN İDARİ DAVAYA KONU EDİLMESİ MÜMKÜN OLMADIĞINDAN, DAVANIN REDDİ
GEREKİRKEN, TEBLİGATIN DAVACI AÇISINDAN GEÇERSİZ SAYILMASI YÖNÜNDE VE-
RİLEN ISRAR KARARIN HUKUKA UYGUN OLMADIĞI HK.
Ortağı bulunduğu anonim şirket adına yapılan tarhiyata ilişkin ihbar-
nameler, davacıya tebliğ edilmiştir. Davacı, ihtilaflı dönemlerde şir-
keti temsile yetkili olmadığını, bu nedenle tebliğin hatalı olduğunu
ileri sürerek tebliğ işleminin iptali istemiyle dava açmıştır.
Davacı inceleyen Ankara 3.Vergi Mahkemesi 1993/916 sayılı kara-
rıyla; Vergi Usul Kanununun 94 üncü maddesinde tüzel kişilerde tebli-
ğin kime yapılacağının belirtildiği, dosyanın incelenmesinden, davacı-
nın borçlu anonim şirketin kuruluş döneminde sadece bir yıl yönetim
kurulu üyesi olarak görev yaptığı, ihtilaflı dönemlerde ise yönetim
kurulunda görevli olmadığının anlaşıldığı, bu nedenle ihbarnamelerin
davacıya tebliğinde yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle "dava konusu
ihbarnamelerin tebliğinin davacı açısından geçersiz sayılmasına" karar
vermiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz başvurusunu inceleyen Danış-
tay Dördüncü Dairesi 16.3.1995 günlü ve 1995/1020 sayılı kararıyla; i-
dari işlemlerin ilgililerine duyurulması amacıyla yapılan tebligat iş-
lemleri usuli işlemler olduğundan, bu işlemlerdeki noksanlıkların an-
cak idari işleme karşı yargı yoluna başvurulması hallerinde ve idari
işlemi kusurlandırmak için ileri sürülebileceği, bu nedenle tebligat
işlemlerinin, ilgililerine duyurulmalarına aracılık ettikleri asıl i-
dari işlemlerden ayrılarak tek başlarına idari davaya konu edilmeleri
olanağının bulunmadığı, zira, hukuki sakatlıklar taşıyan tebligat iş-
lemlerinin ilgilileri açısından hukuki sonuçlar doğurabilmesinin müm-
kün olmadığı, davacının ortağı olduğu anonim şirket adına 1989 yılı i-
çin salınan kurumlar vergisi ile kaçakçılık cezasına ilişkin ihbarna-
meler davacıya tebliğ edilmiş ise de, uyuşmazlık konusu dönemde yöne-
tim kurulu üyesi olmadığı anlaşılan davacının hukukunu etkilemeyen
tebligat işlemlerinin idari davaya konu edilecek nitelikte kesin ve
yürütülmesi zorunlu bir işlem olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle
mahkeme kararının bozulmasına karar vermiştir.
Bozma kararına uymayan Ankara 3.Vergi Mahkemesi 27.6.1995 günlü
ve 1995/898 sayılı kararıyla, ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı, vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edil-
miştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 378 inci maddesinde vergi mah-
kemesinde dava açabilmek için verginin tarh edilmesi, cezanın kesilme-
si, tadilat ve takdir komisyonları kararlarının tebliğ edilmiş olması;
tevkif yoluyla alınan vergilerde istikhak sahiplerine ödemenin yapıl-
mış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması gerektiği be-
lirtilmiş, aynı Kanunun 21 inci maddesinde "tebliğ", vergilendirmeyi
ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafın-
dan mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi olarak ta-
nımlanmıştır.
Davacının ortağı bulunduğu anonim şirket adına 1989 yılı için
salınan kurumlar vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına ilişkin ih-
barnameler, tebliğ zarfında davacının da adı belirtilerek tebliğ edil-
miş, bu tebliğin geçersizliği iddiasıyla açılan dava vergi mahkemesin-
ce kabul edilerek, söz konusu tebliğin geçersiz sayılmasına ilişkin
kararda Dördüncü Daire bozma kararına uyulmayarak ısrar edilmiştir.
Tebligat, idari işlemlerin ilgililerine duyurulması amacıyla
yapılan usuli bir işlem olduğundan, tebligat işlemlerindeki noksanlık-
lar ancak idari işleme karşı yargı yoluna başvurulması halinde ve ida-
ri işlemi kusurlandırmak için ileri sürülebilir. Tebligat işlemleri-
nin, ilgililerine duyurulmalarına aracılık ettikleri asıl idari işlem-
lerden ayrılarak tek başlarına idari davaya konu edilmeleri mümkün de-
ğildir. Zira, hukuki sakatlıklar taşıyan tebligat işlemlerinin ilgili-
leri açısından hukuki sonuçlar doğurabilmesi olanağı yoktur.
Israr kararında, verilen kararın bir iptal kararı değil, teb-
liğdeki hukuki sakatlığın tespitine ilişkin bir karar olduğu belirtil-
mişse de, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2 nci maddesinde
idari dava türleri sayılmıştır. Anılan maddede mahkeme kararında be-
lirtildiği şekilde bir "tespit davası"na yer verilmemiştir. Kaldı ki,
tebligat işleminin tek başına incelendiği bir davada husumetin tebliğe
konu evrakı düzenleyen vergi dairesine karşı değil, tebligat işlemini
yapan PTT idaresine yöneltilmesi ve davanın ancak, bu idarenin husume-
tiyle incelenmesi gerekirdi. Bu nedenle, tebligat işleminin tek başına
idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari
işlem olarak nitelendirilmesi mümkün değildir.
Mahkeme kararında, ihbarnameler kendisine tebliğ edilen davacı-
nın bu işleme karşı bir eylemde bulunmazsa, işlemin kesinleştiğinden
bahisle bu defa ödeme emri tebliğ edileceği ve sonrasında haciz işle-
mine maruz kalacağı belirtilmektedir. Tebliğ alındısında davacının da
adı yazılmış olmakla birlikte, esasen kesin ve yürütülmesi zorunlu iş-
lem olan tarhiyat, davacı adına değil, onun da ortağı olduğu anonim
şirket adınadır. Dolayısıyla, hatalı bir tebliğ nedeniyle kendisini
bir borç altına sokmayacak olan bu işlem nedeniyle, menfaati ihlal e-
dilmeyen davacının tarhiyata karşı da dava açma ehliyeti yoktur. Dava-
cı adına yapılan bir tarhiyat bulunmadığı için, bu tarhiyatın davacı
adına kesinleşmesi ve alacağın cebren takibi de olası değildir.
Bu durumda, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gere-
ken bir işlem olmayan tebligatın iptali istemiyle açılan davada, teb-
ligatın davacı açısından geçersiz sayılması yolunda verilen ısrar ka-
rarında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu nedenlerle, Ankara 3.Vergi Mahkemesinin 27.6.1995 günlü ve
1995/898 sayılı ısrar kararının bozulmasına, karar verildi.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:94)
|