|
1- EVVELCE TARH EDİLEN BİR VERGİYE MÜTEALLİK ORTAYA ÇIKAN BİR MATRAH
VEYA MATRAH FARKININ DEFTER KAYIT VE BELGELERE VEYA KANUNİ ÖLÇÜLERE
DAYANILARAK TESPİT EDİLMESİ MÜMKÜN İSE İKMALEN TARHEDİLECEĞİ VE KANUN-
LA İKMALEN YAPILMASI ÖNGÖRÜLEN TARHİYATIN RESEN TAKDİR YOLUYLA YAPILA-
MAYACAĞI;
2- KİRAYA VERİLEN MAL VE HAKLARIN KİRA BEDELLERİNİN EMSAL KİRA BEDELİN
DEN DÜŞÜK OLAMIYACAĞI GİBİ BEDELSİZ OLARAK BAŞKALARININ KULLANIMINA
BIRAKILAN MAL VE HAKLARIN EMSAL KİRA BEDELİNİN BU MAL VE HAKLARIN Kİ-
RASI SAYILACAĞI VE EMSAL KİRA BEDELİNİN EMLAK VERGİ DEĞERİNİN % 7 Sİ
OLACAĞI HK.
Uyuşmazlık; kendisinin ve eşinin maliki bulundukları taşınmazların bir
bölümünün kullanımını 1981 takvim yılında bedelsiz olarak üç oğluna
bıraktığı halde bu taşınmazlar dolayısıyla anılan dönemde gayrimenkul
sermaye iradı beyanında bulunmayan davacının, takdir komisyonunca tak-
dir edilen matrah üzerinden salınan gelir ve mali denge vergileri ile
kesilen kaçakcılık cezasına karşı açtığı davayı kısmen kabul ederek
vergi asıllarını tasdik, kesilen kaçakcılık cezasını ağır kusur ceza-
sına çevirmek suretiyle tarhiyatı tadil eden Vergi Mahkemesi kararının
temyizen bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 2365 sayılı Kanunla değişik 29.madde-
sinde, herne şekilde olursa olsun, bir vergi tarh edildikten sonra bu
vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere
veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya
matrah farkı üzerinden ikmalen vergi tarhedileceği; aynı Kanunun yine
2365 sayılı Kanunla değişik 30.maddesinde de, verginin, matrahın tama-
men veya kısmen defteri kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere daya-
nılarak tespitine imkan bulunmıyan hallerde takdir komisyonlarınca tes
pit olunacak matrah veya matrah kısmı üzerinden resen tarh olunacağı
açıklanmış bulunmaktadır. Görüldüğü gibi, evvelce tarh edilen bir ver-
giye müteallik ortaya çıkan bir matrah veya matrah farkının defter ka-
yıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespit edilmesi müm-
kün ise verginin, takdir komisyonu kararına dayanılarak resen değil,
ikmalen tarh edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2361 sayılı Kanunla de-
ğişik "Emsal Kira Bedeli" başlıklı 73.maddesinde de, kiraya verilen
mal ve haklarının kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamı-
yacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakla-
rın emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina
ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce takdir edil-
miş kirası, bu suretle takdir edilmiş kirası mevcut değilse, Vergi
Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin % 7 si olduğu hükmü öngö
rülmüş olup takdir komisyonlarının bina ve arazilerin kiralarının tak-
diri için kurulmuş özel merciler olmamaları ve vergi değerinin ne oldu
ğu hususunun da Vergi Usul Kanununun 268.maddesi ile 1319 sayılı Emlak
Vergisi Kanununda belirlenmiş bulunması karşısında; olayda vergi değe-
rinin, emsal kira bedelinin dolayısıyla vergi matrahının tespitinde
kanuni ölçü olduğu açıktır.
Bu durumda; zirai faaliyetinden dolayı, dönem kazancını beyan ederek
vergilerini ödediğinde ihtilaf bulunmayan davacının, 1981 takvim yılın
da bedelsiz olarak oğullarının kullanımına bıraktığı arazilerin emsal
kira bedellerinin, vergi değeri ölçüsüne göre belirlenerek hesaplana-
cak matrah farkı üzerinden ikmal tarhiyatı yapılması gerekirken, Tak-
dir Komisyonunca yetkisiz olarak takdir olunan matrah üzerinden resen
tarhiyat yapılmasında açıklanan Kanun hükümlerine uyarlık bulunmamak-
tadır.
Bu nedenle, Vergi Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin (2) nolu ben
di uyarınca ve aynı nedenlerle dava konusu tarh işlemi ile ona bağlı
ceza kesme işleminin iptaline karar verildi.
(MS/EK)
|