|
BEDELSİZ OLARAK OĞULLARININ KULLANIMINA BIRAKTIĞI ARAZİLERİN EMSAL Kİ-
RA BEDELLERİNİN VERGİ DEĞER ÖLÇÜTÜNE GÖRE BELİRLENEREK HESAPLANACAK
MATRAH FARKI ÜZERİNDEN İKMALEN TARHİYAT YAPILMASI GEREKTİĞİ HK.
Uyuşmazlık, kendisinin ve eşinin maliki bulundukları taşınmazların bir
bölümünün kullanımını 1980 takvim yılında bedelsiz olarak üç oğluna bı
raktığı halde bu taşınmazlar dolayısıyle anılan dönemde gayrımenkul
sermaye iradı beyanında bulunmayan davacının, takdir komisyonunca tak-
dir edilen matrah üzerinden salınan gelir ve mali denge vergileri ile
kesilen kaçakçılık cezasına karşı açtığı davayı kısmen kabul ederek
vergi asıllarını tasdik, kesilen kaçakçılık cezasını ağır kusur cezası
na çevirmek suretiyle tarhiyetı tadil eden Vergi mahkemesi kararının
temyizen bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 29.maddesinin olay tarihinde yürürlük-
te bulunan şeklinde, her ne şekilde olursa olsun, bir vergi tarh edil-
dikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve maddi delil-
lere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tesbit olunan bir matrah
veya matrah farkı üzerinden ikmalen vergi tarhedileceği; aynı Kanunun
30.maddesinde de, verginin, matrahın tamamen veya kısmen maddi delille
re dayanılarak tesbitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları
tarafından takdir edilecek matrah veya matrah kısmı üzerinden re'sen
tarh olunacağı açıklanmış bulunmaktadır. Görüldüğü gibi, evvelce tarh
edilen bir vergiye müteallik olarak ortaya çıkan bir matrah veya mat-
rah farkının maddi delillere veya kanuni ölçülere dayanılarak tesbit
edilmesi mümkün ise verginin, takdir komisyonu kararına dayanılarak
re'sen değil, ikmalen tarh edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir vergisi Kanununun "Emsal Kira Bedeli, baş
lıklı 73.maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde de, ki-
raya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedellerin-
den aşağı olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakı-
lan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası
addolunacağı ve arazide emsal kira bedelinin, Vergi Usul Kanununa göre
taayyün eden vergi değerinin % 10'u olduğu hükmü öngörüldüğune ve ver-
gi değerinin ne olduğu hususu da Vergi Usul Kanununun 268.maddesi ile
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun belirlendiğine göre; vergi değeri-
nin, arazilerin emsal kira bedellerinin, dolayısiyle vergi matrahının
tesbitinde kanuni ölçü olduğu açıktır.
Bu durumda; zirai faaliyetinden dolayı dönem kazancını beyan ederek
vergilerini ödediğinde ihtilaf bulunmayan davacının, 1980 takvim yılın
da bedelsiz olarak oğullarının kullanımına bıraktığı arazilerin emsal
kira bedellerinin, vergi değeri ölçütüne göre belirlenerek hesaplana-
cak matrah farkı üzerinden ikmal tarhiyatı yapılması gerekirken, tak-
dir komisyonunca yetkisiz olarak takdir olunan matrah üzerinden re'sen
tarhiyat yapılmasında açıklanan kanun hükümlerine uyarlık bulunmamakta
dır.
Bu nedenle Vergi Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, 2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin (2) nolu bendi
uyarınca aynı nedenlerle dava konusu tarh işlemi ile ona bağlı ceza
kesme işleminin iptaline karar verildi.
DAN-DER, SAYI:66-67 RD/EK
|