|
DERİ İMALATI VE SATIŞIYLA UĞRAŞAN YÜKÜMLÜ NEZDİNDE YAPILAN RANDIMAN
İNCELEMESİ YÜKÜMLÜ TARAFINDAN BEYAN EDİLEN VERİLER ESAS ALINARAK YA-
PILDIĞI VE SÖZ KONUSU VERİLERİN BİLİMSEL KURULUŞLARCA BİLDİRİLEN SI-
NIRLAR İÇİNDE KALDIĞI ANLAŞILDIĞINDAN AYRICA BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ YAP-
TIRILMASININ DURUMU DEĞİŞTİRMEYECEĞİ SONUCUNA ULAŞILARAK VERİLEN ISRAR
KARARINDA HUKUKA AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.
Deri imalatı ve ticareti ile uğraşan yükümlünün 1990 yılına ilişkin
işlemlerinin incelenmesi sonucunda kayıt dışı hasılatı bulunduğu ve
... Deri Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine zig deri satışı
yaptığı halde noksan fatura düzenlediği tesbit edilerek adına 1990 A-
ralık dönemi için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Vergi Mahkemesi, davayı
vergi aslı yönünden reddetmiş, ceza yönünden kısmen kabul ederek kesi-
len kaçakçılık cezasını kusura çevirmiştir.
Vergi mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmiştir. Bu istem-
leri inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi ... günlü ve ... sayılı ka-
rarıyla vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini reddetmiş, yükümlü
istemini kabul ederek, kararı bozmuştur.
Bozma kararında; inceleme elemanınca defter kayıtlarındaki mik-
tarlar ile yükümlünün beyanı esas alınarak matrah farkı saptanmışsa da
gerek dava dilekçesinde, gerekse temyiz dilekçesinde inceleme raporun-
da ithal ve yerli koyun derisi miktarlarının defterlerdeki miktarlar-
dan farklı olduğunun saptandığı, defterlerdeki miktarlar ile bilimsel
kuruluşlardan alınan verilere göre hesap yapılması halinde matrah far-
kının ortadan kalkacağı, ... Limited Şirketine satılan deriler için
noksan fatura düzenlenmediği iddia edildiğinden vergi mahkemesince
gerçek durumun tesbiti amacıyla bilirkişi incelemesi yaptırılması ve
bunun sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle vergi
mahkemesi kararı bozulmuştur.
Bozma kararına uymayan Manisa Vergi Mahkemesi ... günlü ve ...
sayılı kararıyla; inceleme elemanınca ithal koyun derisi olarak hesaba
alınan derilerin bir kısmının yerli koyun derisi olduğuna ilişkin yü-
kümlü iddiasının; ithal koyun derisinden elde edilen zig deri ve yünün
yerli koyun derisinden daha az randımanlı olduğunun inceleme raporuna
ekli yükümlü ifadesinden ve mahkemenin ... esasında kayıtlı yine dava-
cıya ait dosyadaki Ziraat Fakültesi Tarım Ürünleri Teknolojisi Bölümü
Deri ve Lif Teknolojisi Ana Bilim Dalı Başkanlığı yazısından anlaşıl-
dığından, yükümlü lehine olan bu durumun mahkemece de uygun görüldüğü,
diğer taraftan ... Limited Şirketine düzenlenen faturaya yönelik ola-
rak bulunan matrah farkının ise, faturada belirtilen deri miktarlarına
Manisa Ticaret Odasından alınan aynı tarihlerdeki ortalama fiyatlar
uygulanmak suretiyle bulunduğu ve aksinin, yükümlü tarafından aynı de-
ğerde bilgi ve belgelerle kanıtlanamadığı dikkate alındığında davacı-
nın bu iddialarının yerinde görülmediği, randıman icelemesinin tamamen
yükümlü tarafından beyan edilen veriler dikkate alınarak yapıldığı, bu
hesaplamaların bilimsel kuruluşlarca bildirilen sınırlar içinde kaldı-
ğı ve bu bilgiler ışığında ayrıca bilirkişi incelemesi yaptırılmasının
da sonucu değiştirmeyeceği sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle,
ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı, yükümlü tarafından temyiz edilmiş ve gerçek du-
rumun tesbitinin ancak bilirkişi incelemesiyle mümkün olabileceği ile-
ri sürülerek bozulması istenmiştir.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi Kararın özet bölümünde
yazılı Manisa Vergi Mahkemesinin 12.7.1995 günlü ve 1995/341 sayılı
kararı, aynı gerekçe ve nedenlerle Kurulumuzca da uygun bulunmuş ve
temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar Kararın bozulmasını gerek-
tirecek durumda görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine karar verildi.
XX - K A R Ş I O Y
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30 uncu maddesinde resen vergi
tarhı, "vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgele-
re veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan haller-
de takdir edilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunma-
sıdır" denmek suretiyle tanımlanmış, aynı maddenin dördüncü bendinde
de vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere ve-
ya kanuni ölçülere dayanılarak tesbitinin mümkün olmadığının kabul e-
dileceği hallerden biri olarak "defter kayıtları ve bunlarla ilgili
vesikaların, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan
vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ih-
ticaca salih bulunmaması" hali gösterilmiştir. Bu hükümlere göre def-
ter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların incelenmesi, bu kayıt ve
belgelerde vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitini engelleyen
noksanlık, usulsüzlük ve karışıklıklar bulunuyorsa, somut ve açık ola-
rak ortaya konulması suretiyle resen takdir nedeninin saptanması ge-
rekmektedir.
Uyuşmazlıkta inceleme elemanı, işletmenin uğraş konusunu ele
almış, mal giriş ve çıkışları yönünden randıman hesaplaması yapmış ve
bulduğu sonuçları işletme kayıtları ile karşılaştırması sonucunda fark
bulunduğuna işaretle, defter kayıtlarının gerçeği yansıtmadığını kabul
ile söz konusu fark üzerinden resen vergi tarhını önermiştir. Gelir
Vergisi Kanununda randıman hesabından hareketle matrah tesbitine imkan
verecek bir kurala yer verilmediği gibi, yapılan bir takım randıman
hesaplarıyla varılan sonucun, beyana göre farklılık göstermesi, defter
kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların gerçeği ifade etmediğinin ka-
nıtı olamayacağından, olayda resen takdir nedeni bulunduğunun kabulün-
de isabet bulunmamaktadır.
Tarhiyatın resen takdir nedeni bulunmadığından terkini gerekti-
ğinden, mahkeme kararının bu nedenle bozulması gerektiği görüşüyle ka-
rara karşıyız.
(MT/ES)
|