|
TİCARİ NİTELİK TAŞIYAN FAALİYETLERİ İLE TEDAVÜL EKONOMİSİNE KATILAN,
DOLAYISIYLA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERDEN GELİR SAĞLADIĞI ANLAŞILAN DERNEĞİN DE-
VAMLILIK ARZEDEN BU FAALİYETLERİNİN İKTİSADİ İŞLETME SAYILMASI, ELDE
ETTİĞİ GELİRİN KURUMLAR VERGİSİNE TABİ TUTULMASI GEREKTİĞİ HK.
Davacı derneğin hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucu düzenlenen
inceleme raporuna dayanılarak tesis edilen kurumlar vergisi mükellefi-
yeti işlemine ve 1996 dönemi için adına re'sen salınan geçici kurumlar
vergisi ile bu vergiye bağlı olarak kesilen ağır kusur cezasına karşı
açılan davayı; 2908 sayılı Dernekler Kanununun 1.maddesinde, kazanç
paylaşma amacı dışında kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak amacı
gerçekleştirmek üzere en az yedi gerçek kişinin bilgi ve çalışmalarını
sürekli olarak bir araya getirmek suretiyle oluşturulan kuruluşların
dernek olarak tanımlandığı, davacı derneğin tüzüğünün 3.maddesinde a-
macının, bölge ve ülke turizminin gelişmesinde her türlü hizmet ve gi-
rişimde bulunmak, turizmci işletmeler arasında işbirliği yaparak, te-
sislerin sorunlarını asgariye indirmek, altyapı tesisi yapmak, iç tu-
rizmi teşvik etmek, enternasyonal fuar ve sergilere katılmak olarak
belirtildiği, davacı derneğin sahil bandını temizlemek için belediye-
ler ile protokol imzalamasının, sahil bandında yapılacak büfe yerleri-
ni tespit etmesinin, belediyeye bağışta bulunmasının, büfelerden te-
berru olarak para toplanmasının, toplanan bu paraların yine turizmi
geliştirmeye yönelik alanlara harcanmasının ticari amaçla yapıldığının
kabul edildiği, oysa bir faaliyetin ticari olması için faaliyetin kar
elde etmek amacına yönelik olması, elde edilen karın elde edenlerce
paylaşılması ve bu faaliyetin ticari bir organizasyon içinde yapılması
gerektiği, derneğin teberru veya aidat adı altında elde ettiği gelir-
lerin dernek üyeleri arasında paylaşılmadığı, tamamen turizmi geliş-
tirmek amacıyla harcandığı, dolayısıyla sözü edilen derneğin Kurumlar
Vergisi Kanununun 5.maddesi kapsamında iktisadi işletme niteliğini ta-
şımadığı sonucuna ulaşıldığından, derneğin iktisadi işletme gibi faa-
liyette bulunduğu görüşüyle kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edi-
lerek yapılan cezalı tarhiyatta yasal isabet görülmediği gerekçesiyle
kabul ederek cezalı tarhiyatı terkin eden ... Vergi Mahkemesinin ...
gün ve ... sayılı kararının; davacı derneğin Kurumlar Vergisi Kanunu-
nun 5.maddesinde tanımlanan iktisadi işletme gibi faaliyette bulundu-
ğu, düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak yapılan cezalı tarhiyatta
yasalara aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istemidir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2362 sayılı Kanunla de-
ğişik (D) bendinde, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmelerin ku-
rumlar vergisine tabi olduğu belirtilmiş, maddenin son fıkrasında da
kurum kazancının, gelir vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından te-
rekküp edeceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı kanunun 5.maddesinde, derneklere ait veya bağlı olup,
4.maddede yazılı şartları haiz bulunan işletmeler ile aynı mahiyetteki
yabancı işletmelerin, derneklerin iktisadi işletmeleri olduğu belir-
tilmek suretiyle derneklere ait veya bağlı olan iktisadi işletmelerin
vergilendirilmesi için gerekli olan koşulların neler olduğu, Kanunun
iktisadi kamu müesseselerinin vergilendirilmesi için gerekli koşulları
düzenleyen 4.maddesine atıf yapılmak suretiyle belirlenmiş bulunmakta-
dır.
Atıfta bulunulan 4.maddede bu koşullar, iktisadi işletmenin
derneğe ait veya bağlı olması, faaliyetinde devamlılık bulunması, faa-
liyetin ticari, sınai ve zirai nitelikte olması, sermaye şirketi ve
kooperatif statüsünde bulunmaması şeklinde belirtilmiştir. Maddenin
ikinci fıkrasında da bu işletmelerin kazanç gayesi gütmemelerinin, fa-
aliyetin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunmasının, müsta-
kil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya iş-
yerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği açıklan-
mıştır.
Belirtilen kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden
derneklere ait yada bağlı olan sermaye şirketi ve kooperatif statüsü
dışındaki iktisadi işletmelerin kurumlar vergisine tabi tutulabilmesi
için, bu işletmelerin faaliyetlerinin sürekli olması ve faaliyetleri-
nin ticari, sınai ve zirai nitelik taşıması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı derneğin belediyelere tahsis
edilen kıyı şeridi üzerinde, belediyelerle yaptığı protokol uyarınca,
plajlarda su sporları istasyonları, büfe ve büfe önü tahsisleri yaptı-
ğı, park, duş kabini, oturma yerleri oluşturduğu, ayrıca plajlara yö-
nelik temizlik güvenlik gibi bir takım hizmetler sunduğu, yapılan tüm
bu faaliyetler karşılığında da teberru adı altında belli bir bedel al-
dığı, bu bedellerin bir kısmını belediyelere aktardığı ve bu faaliyet-
lerine ilişkin hesap ve işlemlerini bilanço esasına göre tuttuğu def-
terlerinde muhasebeleştirdiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda ticari nitelik taşıyan faaliyetleri ile tedavül eko-
nomisine katılan, dolayısıyla üçüncü kişilerden gelir sağladığı anla-
şılan davacı derneğin devamlılık arzeden bu faaliyetlerinin iktisadi
işletme sayılması,bu nedenle elde ettiği gelirin kurumlar vergisine
tabi tutulması gerektiğinden aksi yolda verilen mahkeme kararında ya-
sal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, dernek tüzel
kişiliğine ait gelirler ile derneğe bağlı iktisadi işletmenin kurumlar
vergisine tabi tutulacak kazancının birbirinden ayrılması gerektiği
hususu da gözönünde bulundurulmak suretiyle yeniden bir karar verilmek
üzere ... Vergi Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının bozulma-
sına karar verildi.
YÖ/ES
(DAN-DER; SAYI:102)
|