|
AÇIK VE İNANDIRICI TESBİT VE HUKUKEN GEÇERLİ DELİLLERLE ORTAYA KONUL-
MADAN RANDIMAN ESASINA GÖRE YAPILAN HESAPLAMALAR SONUCUNDA KAYIT DIŞI
SATIŞ HASILATI BULUNDUĞUNUN VE BU DURUMUN DEFTER VE BELGELERİN İHTİ-
CACA SALİH OLMADIĞININ KANITI OLAMIYACAĞI HK.
Davacı şirketin 1.7.1984-30.6.1985 özel hesap dönemi işlemlerinin tet-
kiki sonucu düzenlenen rapora dayanılarak ikmalen ve resen salınan ku-
rumlar vergisi ile kesilen kaçakcılık cezasını; ikmalen tarha konu
edilen matrah farklarından arazi satış geliri ile cam kavanoz satış
gelirine ilişkin olan farklarda isabet bulunmadığı, şirketin aktifinde
kayıtlı kamyonetin satışından sağlanan kazancın Vergi Usul Kanununun
328.maddesi uyarınca yenileme fonuna aktarılmasına karşın, eski kamyo-
netin satışından üç gün sonra yeni bir kamyonet alınmış olması sebe-
biyle, yeni kamyonet için ayrılan amortismanın yenileme fonuna mahsubu
gerekirken kar/zarar hesabına kaydında isabet görülmediğinden, bu yön-
den saptanan matrah farkının yerinde olduğu, resen tarhiyata konu olan
ve münhasıran şirketin üretimini yaptığı mamullerle ilgili olarak ya-
pılan randıman incelemesi sonucu saptanan matrah farkının, mahkemece
ilgili mesleki kuruluşlardan alınan bilgiler doğrultusunda yeniden ya-
pılan hesaplama sonucunda yeniden tesbit edildiği, bu durumda ikmalen
ve resen tarhiyatı toplam 3.644.303 lira üzerinden ve kaçakcılık ceza-
sının da ağır kusur cezasına çevrilmesi suretiyle değişiklikle onayan
Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemine ilişkindir.
Vergi Dairesi Müdürlüğünce temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar,
mahkeme kararının bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir.
Davacı şirketin, mahkemece onanan yenileme fonuna ilişkin matrah far-
kına yönelik iddiaları, mahkeme kararının dayandığı gerekçeleri kusur-
landıracak nitelikte değildir. Re'sen saptanan matrah farkına gelince;
şekerli egıda maddeleri imal ve satışıyla uğraşan davacı şirketin, sa-
tışını yaptığı mamullerin imalatında kullandığı hammadde ve yardımcı
maddelerden hareketle ve randıman esasına göre yapılan hesaplamalar
sonucunda kayıt dışı bırakılmış satış hasılatının bulunduğu kabul
edilmek ve bu durumun 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30/4.maddesinde
öngörülen, defter ve belgelerin ihticaca salih olmadığının kanıtı ka-
bul edilmek suretiyle resen vergi tarhı yoluna gidilmiştir.
Vergi Usul Kanununun 30.maddesinin 4 numaralı bendinde, defter kayıt-
ları ve bunlarla ilgili vesikaların vergi matrahının doğru ve kesin
olarak saptanmasına olanak vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve ka-
rışık olması nedeniyle ihticaca salih bulunmaması resen vergi tarhı
sebeplerinden sayılmıştır.
Kanunun sözü edilen maddesinde öngörülen resen vergi tarhına ilişkin
hükmün uygulanması, anılan madde ile idareye verilen yetki ve görevin
eksiksiz yerine getirilerek vergi matrahının tamamen veya kısmen def-
ter, kayıt ve belgelere dayanılarak saptanmasına olanak bulunmadığı
hususunda sağlıklı tesbitlerin yapılmış olması koşuluna bağlıdır. Baş-
ka bir anlatımla bu tür tesbitlerin mevcut olmaması halinde tahmin ve
kanaate dayalı hesaplamalara dayanılarak verginin resen tarhı yoluna
gidilmesi mümkün değildir. Bu itibarla resen tarh yoluyla vergileme
yapılabilmesi için, Vergi Usul Kanununun 30.maddesinde belirlenen ko-
şullarının gerçekleştiğinin bir karineye dayanılarak değil, açık ve
kesin olarak ortaya konulması gerekir.
Uyuşmazlık konusu eolayda tarhiyata dayanak alınan inceleme raporunda,
resen tarh nedeni olarak yanlızca randıman esasına göre yapılan hesap-
lamalar sonucunda kayıt dışı satış hasılatı bulunduğu bu durumun def-
ter ve belgelerin ihticaca salih olmadığının kanıtı olduğu kabul edil-
mek suretiyle resen vergileme yapılmıştır. Ancak başkaca açık ve inan-
dırıcı bir tesbit ve hukuken geçerli delillerde ortaya konulmadan,
salt randıman esasına göre fark bulunduğunu kabul etmek, yasanın ara-
dığı anlamda bir resen tarh nedeni olarak kabul edilemez. Çünkü bu
yöntemle inceleme yapılması, maddi olmaktan ziyade tahmin ve kanaat
unsurlarının ağırlıkta olduğu sonuçları doğururki bunun ise defter ve
belgelerin açık olarak ihticaca salih olmadığını gösterdiğini söylemek
mümkün değildir. Bu itibarla salt randıman incelemesi sonucu bulunan
fark matrah üzerinden resen vergi tarhı yoluna gidilmesinde yasal isa-
bet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin reddine, davacı
şirket temyiz isteminin resen vergi tarhı yönünden kabulüne, İçel 1.
Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.
AZLIK OYU:
Randıman incelemesi sonucu saptanan matrah farkının resen vergi tar-
hına konu edilebileceği görüşüyle karara karşıyım. (MT/SE)
|