|
1- TEŞVİK KONUSU YATIRIMLARA AYRILACAK ÖZSERMAYENİN HESABINDA, TOPLAM
YATIRIMDAN ALINAN PAYIN ESAS ALINACAĞI HK.
2- TAHVİL İHRACI SURETİYLE ELDE EDİLEN MEBLAĞ İLE YENİLEME FONUNA AYRI
LAN MEBLAĞIN VE DAĞITILMAYAN KURUM KAZANCININ ÖZSERMAYEDEN SAYILACAĞI
VE CARİ YIL AMORTİSMANLARININ YATIRIMDA KULLANILSALAR DAHİ YATIRIM İN-
DİRİMİNDEN YARARLANMALARININ SÖZ KONUSU OLAMAYACAĞI HK.
Mükellef Kurum adına 1978-1979 ve 1980 takvim yılı hesaplarının yatı-
rın indirimi yönünden incelenmesi sonucu 1980 takvim yılı için salınan
kurumlar vergisi ile kesilen kusur cezasına karşı açılan davayı; kuru-
mun özsermayesinin hesaplanmasında 5422 sayılı Kanunun 8/5 maddesi uya
rınca tahvil ihracı ile sağlanan 84871000 liranın, Vergi Usul Kanunu-
nun 328.maddesine 205 sayılı kanunla eklenen hükme göre aynı yıl yeni-
leme fonu olarak ayrılan 26.080.892 19 liranın dikkate alınmamasının
ve 193 sayılı kanunun 96/2 maddesi hükmü gereğince yapılan 258736 lira
Gelir Vergisi kesintisinin serbest özsermayeden dönem içinde meydana
gelen azalışlar arasında tekrar yer verilmesi sebebiyle özsermayenin
bu miktar kadar eksik hesaplanmasının hatalı olduğundan serbest özser-
mayenin hesaplanmasında dikkate alınması gerektiği, şirketin bu yılda
özkaynaktan karşılanan yatırım tutarının 434.676.877,53 lira olduğu,
bunun 76.798.913,85 lirasının teşvik içi yatırımda kullkanıldığı dikka
te alındığında özsermayeden genel yatırım içinde teşvik içi yatırım i-
çin harcanan miktarın % 17.66 payı bulunduğu, şirketin bütün yatırımla
rında kullanabileceği özsermayesi 317.600.916,51 lira olduğu cihetle
bu meblağın 56.088.321,85 liralık kısmını teşvik içi yatırımlarda kul-
lanabilmesine olanak bulduğu, bu durumda kuruma tanınan indirim oranı
% 50 olduğundan 1980 yılı için kurum kazancında 28.044.160,92 liranın
indirilmesinin mümkün olduğu gerekçesi ile kısmen kabul ederek tarhiya
tı tadil eden Vergi Mahkemesi kararına karşı mükellef ve Vergi Dairesi
Müdürlüğünce yapılan temyiz taleplerini reddeden Danıştay Dördüncü Dai
resi kararının düzeltilmesi isteminden ibarettir.
Danıştay Dava Daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Ku-
rulları tarafından verilen kararlar hakkında kararın düzeltilmesi yolu
na başvurulabilmesi ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun
54.maddesinde yazılı sebeplerden birinin bulunması halinde mümkün olup
karar düzeltme dilekçesinde ileri sürülen sebepler bunlardan hiçbirine
uymadığından düzeltme isteğinin reddine karar verildi.
AYRIŞIK OY: 193 sayılı Kanuna 202 sayılı kanunun 16.maddesiyle eklenen
sekizinci bölümün olay tarihinde yürürlükte olan ek 3.maddesinde; yatı
rım indiriminin münhasıran özsermaye kaynaklarından sağlanan veya kar-
şılanan yatırım miktarına uygulanacağı, özsermayeninde vergi usul kanu
nunun 192.maddesinde belirtilen kaynaklardan oluşacağı açıklanmıştır.
Bu kanun hükmü göstermektedirki, yatırım indirimi ancak, bu indirimden
faydalandırılacak yatırımın, özsermeyeden sağlanan gelirle fiilen ger-
çekleşen yatırım tutarına uygulanmakta, fiilen gerçekleşen yatırım
içindeki özsermaye kaynağı teşkil etmeyen gelirle sağlanan yatırımın
tutarına bu indirim uygulanmamaktadır.
Hal böyle olunca, fiilen gerçekleştirilen yatırımın, ne kadarının öz-
sermaye kaynaklarından karşılandığının, ne kadarının özsermaye kaynak-
ları dışındaki kaynaklardan karşılandığının kanunen geçerli, kanaat ve
rici belgelerle saptanması gerekmektedir. Öyleki, tarh dönemi içinde,
yatırıma yöneltilecek serbest özsermaye kaynağına dayalı gelir mebla-
ğı, yatırım indiriminden faydalanacak yatırım tutarına göre yüksek o-
lan mükellefler bakımından yatırımın gerçekleştirilmesinde harcanan
meblağın gerçekten özsermaye kaynaklarından yapılmadığının kanunen ge-
çerli kanaat verici belgelerle teşvikli olması ayrıyeten bir önem arz-
etmektedir. İlgilinin, aynı yıl içinde, yatırım indiriminden faydalan-
dırılmayan başka bir yatırımının bulunmasında, yatırıma yöneltilen ser
best özsermaye kaynakları tutarında, bir oranla bu yatırımlara yönel-
tilmiş olduğu sonucuna ulaşmak mümkün değildir. Mevzuatta buna imkan
veren herhangi bir hüküm fıkrası da yoktur.
Olayda da, ilgili şirketin, fiilen gerçekleştirdiği yatırım indirimine
tabi yatırım tutarı içersinde, yatırıma yöneltilen serbest özsermaye
kaynakları dışındaki kaynaklardan sağlanan gelirle gerçekleştirildiği
yatırım tutarının varlığı hususunda kanunen geçerli kanaat verici bel-
geye dayalı bir tesbit yoktur. İlgilinin yatırım indiriminden faydala-
nacak teşvikli yatırım olarak fiilen gerçekleştirildiği tesbitli yatı-
rım tutarı, tarh dönemi içinde, ilgilinin yatırımına yöneltilmiş ser-
best özsermaye kaynağı tutarına göre özsermaye kaynaklarından sağlaya-
rak gerçekleştirebileceği meblağ kadar olduğu cihetle, bu özsermaye
kaynağının % 17.66 nisbetinde, yatırım indiriminden faydalanacak teş-
vikli yatırıma harcanmıştır noktasından hareket edilerek yaratılan ik-
mal tarhiyatta kanuna uyarlık bulunmamaktadır.
Düzeltilmesi istenen Daire kararında da; bu hususla, 980 yılında teş-
vik kapsamı içinde ve dışında muhtelif yatırımları gerçekleştiren Kuru
mun, teşvik konusu yatırımlarına ayırabileceği özsermayenin hesabında,
sözkonusu yatırımların toplam yatırımdan aldığı payın esas alınmasında
yasaya aykırılık görülmediği gibi bulunan oranın miktarında da hata ya
pılmadığı saptanmıştır. yolunda yer alan hüküm fıkrasında kanuna uyar-
lık yoktur.
Bu sebeple vaki düzeltme isteğinin kabulüyle, mükellef kurum hakkında-
ki tarhiyatın terkini gerekeceği oyu ile aksi yoldaki çoğunluk kararı-
na iştirak etmiyorum.
AYRIŞIK OY: 193 sayılı Kanunun birinci kısmına 205 sayılı kanunun 16.
maddesi ile eklenen sekizinci bölümde düzenlenmiş olan yatırım indiri-
mi ile ilgili hükümler arasında yer alan ve uyuşmazlığın ilişkin bulun
duğu 1978-1979-1980 dönemlerinde yürürlükte bulunan ek 3.maddede, "Ya-
tırım indirimi münhasıran özsermayeden sağlanan veya karşılanan yatı-
rım miktarına uygulanır. Bu maddenin uygulanmasında özsermaye Vergi
Usul Kanununun 192.maddesinde belirtilen kaynaklardır." denilmiş, Ver-
gi Usul Kanununun 192.maddesinde de özsermayenin nasıl hesaplanacağı
gösterilmiştir.
Yatırım indirimine esas olacak özsermayenin, Kanunun belli ettiği usul
dışında olayda olduğu gibi yatırım indiriminden yararlanan ve yararlan
mayan yatırım miktarlarının oranlanması sebebi ile tesbiti mümkün ola-
maz.
Mahkemece kabul edilen, Danıştay Dördüncü Dairesi kararı ile de benim-
senen özsermaye 317.600.916.51 lira olduğuna gerçek rakam 305.544.884.
53 lira göre başkaca bir hesap şekline gidilmeksizin bu rakkamın ihti
laflı yatırımın karşıladııının kabulü gerekir.
Kaldı ki özsermayenin yatırım indiriminden yararlanabilen yatırım konu
suna tahsis edilmediğini gösteren bir tesbit de yoktur.
Açıklanan nedenlerle istemin kabulüne ve Dördüncü Daire kararının kal-
dırılmasına, davanın kabulü ile tarhiyatın terkinine karar verilmesi
gerekeceği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.
RD/EK
|