|
İMALAT DEFTERİ TUTULMAMASI RE'SEN TAKDİR SEBEBİ OLMAKLA BERABER DONDUR
MA İMALATIN DA KULLANILAN SÜT, SAHLEP, ŞEKER GİBİ ÜRETİMLE DOĞRUDAN İL
GİLİ MADDELER DİKKATE ALINMAKSIZIN SATIŞ SIRASINDA KULLANILAN ÇOMAKLA-
RIN ÜRETİLDİĞİ LEVHA MİKTARINA GÖRE MATRAH FARKI HESAPLANAMAYACAĞI HK.
Dondurma imali ve satışıyla uğraşan bir komandit şirketin, 1977 takvim
yılına ilişkin işlemlerinin imalat randımanı yönünden incelenmesi sonu
cunda düzenlenen rapordaki verilere göre matrah takdiri yapılarak yü-
kümlü adına payına göre salınan gelir vergisi ve mali denge vergisini
değişiklikle onayan Vergi Mahkemesi kararı, taraflarca temyiz edilmiş-
tir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 1.maddesinde, gerçek kişilerin ge-
lirlerinin gelir vergisine tabi olduğu açıklandıktan sonra gelirin,
gerçek kişinin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi
tutarı olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanunun 2.maddesinin son fıkrasında
da Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, gelire giren kazanç ve iratların
gelirin tesbitinde gerçek ve safi miktarları ile nazara alınması kabul
edilmiştir.
Yükümlülerin bir kısım kazanç ve iratlarını Vergi İdaresinin bilgisi
dışında bıraktıkları ya da bildirdikleri kazanç ve iratlarda noksan
beyan saptanan hallerde ve gelir vergisine tabi kazanç ve iradın safi
miktarının gerçeğe en yakın biçimde saptanması gerekir.
Vergi Usul Kanununun, ikmalen ve resen vergi salınmasını öngören 29 ve
30.maddeleriyle de amaçlanan budur. Çünkü bu hükümlerle Yasa yapıcı,
üzerinden verginin hesaplanacağı matrahın belirlenmesini öngörmüştür.
Vergi kaybına yol açıldığı ileri sürülen durumlarda ikmalen veya resen
vergi salınması için gerekli sebeplerin bulunması, salt bu nedenle uy-
gulanan tarhiyatın hukuka uygunluğu sonucunun kabulü için yeterli de-
ğildir. Vergi Usul Kanununun 31.maddesinin sekizinci bendinde, takdi-
rin dayanakları ile yapılan takdir hakkında açıklamaların, takdir ka-
rarlarında bulunması gereken bilgiler arasında sayılması, vergilemeye
esas alınacak matrahın, adına vergi salınacak kişinin gizlediği kazanç
ve iradın gerçek veya gerçeğe en yakın miktarının belirlenmesinin amaç
landığını açıkça göstermektedir.
Dosyanın incelenmesinden, komandit Şirketin 1977 takvim yılı için ima-
lat defteri tutmadığı için dönem kazancının resen takdiri yoluna başvu
rulduğu, beyan dışı bırakılan kazancın, dondurma imalinde kullanılan
çomak miktarının hesabına dayanılarak takdiri önerildiği anlaşılmış-
tır.
Bilindiği gibi imalatla uğraşanların elde etmeleri gereken kazançla-
rın; vergilendirme döneminde üretime sevkedilen hammadde veya yarı ma-
mul mal miktarından hareket edilerek saptanması mümkündür. Ancak, ka-
zancın gerçek miktarına yaklaşılması randıman hesabına esas alınacak
ham madde veya yarı mamulün, üretim dalının yanıltıcı olmayan ve üreti
me en çok katkısı bulunan maddeler arasından seçilmesine bağlıdır. Don
durma üretiminde kullanılması gerekli ve zorunlu olan süt, sahlep, yu-
murta, nişasta, şeker gibi üretimle yakın ilgisi bulunan maddeler bir
yana bırakılarak, satış sırasında kullanılan çomakların üretildiği lev
ha miktarından hareketle gizlendiği varsayılan kazancın matrah kabulü,
takdirin gerçeklerden uzaklaşılarak yapılması sonucunu doğurmuştur.
Olayda resen takdir yoluyla vergilemeye başvurulması için yeterli ne-
den bulunmakla birlikte, yukarıda açıklandığı gibi varsayımlara daya-
nılarak yapılan vergileme Gelir Vergisi Kanununun 1. ve Vergi Usul Ka-
nununun 30.maddesiyle varılmak istenen amaca aykırı olduğundan tarhi-
yatın kaldırılması gerekirken, değişiklikle onanması yolundaki karar
Yasaya aykırıdır.
Bu nedenle, Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz isteminin reddine, yüküm
lünün temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının bozulması-
na, tarhiyatın kaldırılmasına karar verildi.
BŞ/EK
|