|
ALIŞ BEDELİ ELEŞTİRİ KONUSU YAPILMAYAN KAMYONUN, DÖRT AY SONRA KASKO
SİGORTASINA ESAS DEĞERDEN DÜŞÜK BEDELLE SATILDIĞI GÖRÜŞÜYLE UYGULANAN
TARHİYATA KARŞI AÇILAN DAVANIN REDDİNDE HUKUKA UYGUNLUK BULUNMADIĞI HK.
Davacı kurumun 1995 yılında sattığı kamyonunun satış bedelinin kasko
değerinden düşük olması nedeniyle takdir komisyonu kararına dayanıla-
rak adına kusur cezalı kurumlar vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi,
... günlü ve ... sayılı kararıyla; davayı reddetmiştir.
Yükümlü kurumun temyiz istemini inceleyen Danıştay Dördüncü
Dairesi, ... günlü ve ... sayılı kararıyla; Gelir Vergisi Kanununun 2
nci maddesiyle gerçek kazancın vergilendirilmesinin amaçlandığı, ger-
çek kazancın yalnızca rayiç bedel, emsal bedel veya kasko bedelinden
hareketle saptanmasının mümkün olmadığı, aracı satın alan nezdinde a-
raştırma yapılması, bu kişi ile yükümlü arasında satış bedeli dışında
bir nakit hareketi varsa bunun tespiti gerektiği, bu araştırmalar ya-
pılmadan, satışa konu aracın sadece harca konu değerinin kasko sigorta
değerinin altında gösterilemeyeceği görüşünün gerçek gelirin vergilen-
dirilmesi ilkesine de ters düştüğü, noter harcı için Harçlar Kanununun
43 üncü maddesinde öngörülen kanuni ölçünün, kanunda sarahat olmadıkça
gelir vergisi için de kanuni ölçü olarak kullanılmasının mümkün olma-
dığı gerekçesiyle kararı bozmuştur.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi, ... günlü ve ...
sayılı kararıyla; davacı şirketin aracı katma değer vergisi dahil ...
liraya noter senedi ile sattığını idareye bildirmesi üzerine, idarece
aracın kasko sigorta değerinin ... lira, satış tarihi itibarıyla esnaf
odasınca bildirilen fiyatın ise ... lira olduğundan bahisle, bildiri-
len değere ... lira ilave edilmek suretiyle dönem matrahının resen
saptandığı, gerek davalı idarenin, aracın değerini bağlı olduğu odadan
araştırması, gerekse davacının aracın niteliğine ilişkin herhangi bir
iddiası olmaması nedeniyle resen tarhiyatta yasaya aykırılık bulunma-
dığı, Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun ... sayılı kararı-
nın da bu yönde olduğu gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı yükümlü şirket tarafından temyiz edilmiş ve o-
layda resen takdir nedeninin bulunmadığı, satış bedelinin noter satış
sözleşmesinde yazılı olduğu, bunun dışında bir bedelle satılmadığı i-
leri sürülerek kararın bozulması istenmiştir.
1995 yılının Ağustos ayında satın aldığı kamyonu aynı yılın A-
ralık ayında kasko sigortasına esas değerinden düşük bedelle satması
nedeniyle takdir komisyonu kararına dayanılarak davacı adına salınan
kusur cezalı kurumlar vergisine karşı açılan davanın reddi yolundaki
vergi mahkemesi ısrar kararı yükümlü tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden; davacı kurumun, aktifinde
kayıtlı kamyonu ... tarihinde katma değer vergisi dahil ... liraya
sattığı ve defterlerine bu değer üzerinden düzenlediği faturayı kay-
dettiği ancak, söz konusu taşıtın kasko sigortasına esas değerinin ...
lira ve İstanbul Kamyoncular Esnaf Odasınca bildirilen değerinin ...
lira olması karşısında Vergi Usul Kanununun 267 nci maddesine göre dö-
nem matrahının resen takdirinin istendiği ve takdir edilen ... lira
matrah üzerinden kusur cezalı kurumlar vergisi salındığı anlaşılmakta-
dır. Davacı kurumun aynı taşıtı, ... günlü satış sözleşmesi uyarınca
katma değer vergisi dahil ... liraya satın alarak işletmenin aktifine
kaydettiği tartışmasızdır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesi, mükelleflerin bir
hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancını vergiye tabi
tutmuş, safi kurum kazancının, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç
hakkındaki kurallarına göre tespitini öngörmüştür. Vergi Usul Kanunu-
nun 3 üncü maddesinin (B) bendinde ise vergilendirmede, vergiyi doğu-
ran olay ve bu olaya ilişkin işlemlerin gerçek mahiyetinin esas olduğu
kurala bağlanmıştır.
Davalı vergi idaresi, tarhiyatı salt satış bedelinin, kasko si-
gortasına esas değeri ile İstanbul Kamyoncular Esnaf Odasının bildir-
diği satış değerinden düşük kalması nedenine dayandırmıştır. Böyle
bir yaklaşımla, bir ticari işlemden elde edilen safi kazancın saptan-
ması ve vergilendirilmesine olanak bulunmamaktadır.
Nitekim Maliye Bakanlığı da 170 sıra sayılı Gelir Vergisi Genel
Tebliğinde ve daha sonra vergi dairesi müdürlüklerine gönderdiği ...
gün ve 1994/2 sıra nolu İç Genelgesinde; bazı vergi dairelerinin ger-
çek satış bedelleri konusunda hiçbir araştırma yapmadan kasko sigorta-
sına esas bedeller üzerinden mükellefler adına tarhiyat yaptıkları, bu
yüzden idare ve mükellefler arasında gereksiz ihtilaflara yol açılma-
ması için sadece kasko bedellerinden hareketle mükellefler adına tar-
hiyat yapılmamasını, gerçek satış bedellerinin tespiti gerektiğini du-
yurmuştur.
... Kamyoncular Esnaf Odasının düzenlediği belgenin incelenme-
sinden; aracın satış tarihindeki değerinin, bakımlı ve lastiklerinin
yeni olması koşuluyla ... lira civarında olduğu belirtilmiştir.
Satın alındığı tarihten dört ay gibi kısa bir süre sonra satışı
yapılan aracın mesleki teşekkül tarafından bildirilen satış değeri ile
yükümlünün kayıtlarına intikal ettirdiği değer arasındaki cüz'i farkın
ise başkaca bir araştırma yapılmadan tarhiyata konu edilmesi hukuka
uygun görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, ... Vergi Mahkemesinin
... günlü ve ... sayılı ısrar kararının bozulmasına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:104) YÖ/ES
|