|
UZLAŞMA İLE İLGİLİ SÜRELERDE VUK 13.MADDESİNİN UYGULANMASININ SÖZ KO-
NUSU OLMADIĞI, ANCAK KANUNLA ÖNGÖRÜLMEMİŞ OLSA DA UZLAŞMA BAŞVURMA SÜ-
RESİNİN İŞLEMESİNE NEDEN OLACAK HALLERİN ANCAK KİŞİNİN İRADESİ DIŞINDA
GELİŞEN DURUMLAR İLE BU TÜR HAKLARIN KULLANILMASINI OLANAKSIZ KILAN
ÇOK AĞIR HASTALIK GİBİ DURUMLAR OLABİLECEĞİ, BU DURUMLARIN ORTADAN
KALKMASIYLA DURAN SÜRENİN İŞLEMEYE DEVAM EDECEĞİ HK.
Pazarcılık faaliyeti ile iştigal eden davacının lokanta işletmeciliği
yapan Murat Yılmaz adlı mükellefe yardımcı olarak sahte ve muhteviyatı
itibariyle yanıltıcı vesikaların düzenlenmesi ve kullanılmasına bile-
rek neden olduğunun inceleme raporu ile tesbiti üzerine adına kesilen
kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; dosyanın aynı cezaya karşı
yükümlünün evvelce mahkemeleri nezdinde açmış olduğu dosya ile birlik-
te incelendiği, bu davanın süreaşımı yönünden reddedildiği, bunu müte-
akip yükümlünün uzlaşma komisyonuna başvurarak uzlaşma talebinde bu-
lunduğu, 4.3.1993 tarihinde uzlaşmaya varılamaması üzerine davaya konu
kaçakçılık cezasının kaldırılması istemiyle yeniden dava açıldığının
anlaşıldığı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ek 4.maddesinde uzlaşma
talebinin mükellef veya cezaya muhatap olanlar tarafından vergi ve ce-
za ihbarnamesinin tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılaca-
ğının, 2577 saylılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinde de,
dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde
vergi mahkemelerinde 30 gün olduğunun hükme bağlandığı, 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 13.maddesinde vergi ödevlerinin yerine getirilme-
sine engel teşkil eden mücbir sebep hallerine yer verildiği, aynı Ka-
nunun 15.maddesinde de bu hallerin ortadan kalkmasına kadar vergi
ödevlerinin yerine getirilmesi ile ilgili sürelerin işlemeyeceğinin
belirtildği, burada sözü edilen vergi ödevini, gerek Vergi Usul Kanu-
nunun "Mükellefin Ödevleri" başlığı altındaki ikinci kitabında sayı-
lan ödevler, gerekse ilgili kanunlarda, doğrudan mükellef üzerine dü-
şen ödevler şeklinde anlaşılması gerektiği, 213 sayılı Vergi Usul Ka-
nununa 205 sayılı Kanunla ayrı bir bölüm halinde eklnen uzlaşma mües-
sesesinin ise, vergi mükelleflerinin vergi ödevlerini zamanında yerine
getirmemek ya da eksik yerine getirmek suretiyle beyan dışı bıraktık-
ları kazanç veya vergiye tabi işlemlerle ilgili olarak bilahare vergi
idaresince ikmalen veya re'sen tarh edilen vergiler ve bunlara ilişkin
cezaların miktarları üzerinde ihtilaf yaratılmaksızın mükelleflerle
idarenin karşılıklı olarak uyuşmalarına imkan veren bir müessese oldu-
ğu, dolayısıyla sözkonusu müessese ile tanınan imkandan yararlanıp ya-
rarlanmamanın vergi ve ceza muhatabına tanınan bir hakkın kullanılması
ile ilgili olduğu, bu nedenle uzlaşma ile ilgili sürelerde Vergi Usul
Kanununun 13.maddesinin gözönünde bulundurulmasının sözkonusu olmadı-
ğı, ancak kanunla öngörülmemiş olsa da, müçbir sebep hallerinde idare-
ye başvuru için öngörülen sürelerin işlemeyeceğinin genel hukuk kuralı
olarak kabul edildiği, uzlaşmaya başvurunun hukuki niteliği ve sonuç-
ları gözönünde bulundurulduğunda, uzlaşmaya başvurma süresinin işleme-
sine neden olacak hallerin ancak kişinin iradesi dışında gelişen tabii
afet, savaş hali ve benzeri durumlar ile bu tür hakların kullanılması-
nı imkansız kolan çok ağır hastalık gibi durumların alabileceği, bu
durumların ortadan kalkmasıyla da duran sürelerin işlemeye devam ede-
ceğinin kabulü gerektiği, davaya konu ceza ihbarnamesinin 26.10.1992
tarihinde tebliğ edildiği, tebliğden itibaren 25 günlük bir süre geç-
tikten sonra yükümlünün 21.11.1992 tarihinde hastaneye yatırıldığı ve
4.12.1992 tarihinde taburcu edildiği, yükümlünün taburcu edilmekle
mücbir sebebin ortadan kalkmasına müteakip en geç kalan 5 günlük süre-
de uzlaşma talebinde bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra uz-
laşma talebinde bulunduğu, yükümlünün uzlaşma talebinden önce açtığı
ldavanın süreaşımı yönünden reddedildiği ve kararın temyiz edilmeyerek
kesinleştiği, bu durumun da yükümlünün kalan 5 günlük sürede uzlaşmaya
başvurmasına engel halinin bulunmadığını ortaya koyduğu, diğer taraf-
tan sadece istirahati gerektirir nitelikte raporlu olmanın uzlaşmaya
başvurma süresini durduracak nitelikte bir mücbir sebep olarak kabulü-
nün mümkün olmadığı, bu durumda yükümlünün uzlaşmaya başvuru isteminin
süreaşımı sebebiyle reddi gerekirken aksi yönde işlem tesisinde yasal
isabet görülmediği gerekçesiyle reddeden Zonguldak Vergi Mahkemesinin
9.6.1993 gün ve 1993/287 sayılı kararının bozulması istemidir.
Vergi Usul Kanununun 13.maddesinin 1.bendinde; vergi ödevlerinden her-
hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır hastalık
hali mücbir sebep olarak sayılmış ise de bu sebep mükelleflerin ancak
213 sayılı Kanunun 2.kitabında sayılan ödevlerin yerine getirilmesine
ilişkin süreleri keseceğinden, Kanunun 2.kitabında sayılmayan, dolayı-
sıyla bir vergi ödevinin yerine getirilmesi olarak nitelendirilmesine
imkan bulunmayan uzlaşma başvurusunun da vergi ödevinin yerine geti-
rilmesi olarak yorumlanması suretiyle mücbir sebebin buradaki süreyi
ldurduracağı yolunda verilen karar, sonucu itibariyle yerinde görül-
müştür.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddi ile Zonguldak Vergi Mah-
kemesinin 9.6.1993 gün ve 1993/287 sayılı kararının yukarıdaki gerek-
çeyle onanmasına karar verildi.
(MT/ES)
|