|
213 SAYILI VERGİ USUL KANUNUNUN 117 VE 118.MADDELERİNDE YAZILI HATALAR
BULUNMADIKÇA, 2575 SAYILI YASANIN 24.MADDESİNİN (1/J) BENDİNE GÖRE İLK
DERECEDE DANIŞTAY'DA AÇILAN DAVANIN ESASININ İNCELENEMEYECEĞİ HK.
Eşinin Gayrimenkul alım satımı faaliyetini 31.12.1984 tarihinde bırak-
tığını bildiren ve öteden beri bu geliri aile reisi beyanı esasına gö-
re beyan eden yükümlünün, 1984 takvim yılında bu faaliyetten elde edi-
len gelir beyanında bulunmadığı görülerek adına resen takdir yoluyla
kaçakçılık cezalı Gelir Vergisi salınmıştır.
İhbarnamelerin tebliği üzerine, 27.12.1982 tarihinden itibaren herhan-
gi bir satış yapılmadığı dolayısıyla elde edilmiş bir kazancın bulunma
dığı ileri sürülerek düzeltme ve şikayet başvurularına olumlu yanıt
alınmadığından, Maliye ve Gümrük Bakanlığının susarak kurmuş sayıldığı
olumsuz işleme karşı Danıştay'da dava açılmıştır.
Davayı inceleyen Danıştay Dördüncü Dairesi Vergi Usul Kanununun, vergi
beyannamelerinin yasal sürenin sonundan başlayarak 15 gün geçtiği hal-
de verilmemesi durumunda maddi dellillerin mevcut olmadığı kabul edi-
lerek resen vergi tarhı yoluna başvurulmasını öngören 30.maddesi ile
vergi idaresinin bilgisi dışında bırakılan kazancın, gerçeğe en yakın
miktarının saptanmasının amaçlandığı, aynı Kanunun 31.maddesinin 8.fık
rasında ise takdir komisyonu kararlarında, yapılan takdirin dayanakla-
rının gösterilmesinin öngörüldüğü, olayda gerek vergi dairesi, gerek
takdir komisyonunca tarh döneminde uyuşmazlık konusu faaliyete devam
edilip edilmediği, kazanç sağlanıp sağlanmadığı yolunda yapılmış bir
tespit bulunmadığı, öte yandan mükellefiyet tescili Söke'de tapuya ka-
yıtlı arsa alım satımıyla ilgili olmasına karşın Ankara Takdir Komis-
yonunca yapılan takdirin bu yönüyle de yasal dayanağının bulunmadığı,
resen salınan vergi ve kesilen cezanın düzeltme yoluyla terkini gere-
kirken aksi yönde kurulan işlemde yasaya uygunluk görülmediği gerekçe-
siyle davayı kabul ederek iptaline karar vermiştir.
2575 sayılı Danıştay Kanununun, "İlk Derece Mahkemesi Olarak Danıştay'
da Görülecek Davalar" başlığını taşıyan 24.maddesinin (j) bendinde,
Vergi Usul Kanunu gereğince şikayet yoluyla vergi düzeltme talepleri-
nin reddine ilişkin işlemlere karşı açılacak iptal davalarının Danış-
tay'da çözümlenmesi öngörülmüştür.
Bu kural uyarınca Danıştay'da ilk derece mahkemesi olarak incelenebile
cek davaların, şikayet konusu yapılmış vergi düzeltme taleplerinin red
dine ilişkin işlemlere karşı açılmış olması gerekmektedir.
Vergi düzeltme talepleri anlatımı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunun "Ver-
gi Hatalarını Düzeltme" başlığını taşıyan Altıncı Kısmının Üçüncü Bölü
münde yer alan kurallarda yazılı durumları ifade etmektedir.
Genel olarak vergi hatası, Vergi Usul Kanununun 116.maddesinde de ta-
nımlandığı üzere, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede ya-
pılan hatalar nedeniyle haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi
veya alınmasıdır. Bunlardan hesap hataları; matrah hataları, vergi mik
tarında hatalar ve verginin mükerrerliği olarak, vergilendirme hatala-
rı ise mükellefin şahsında, mükellefiyette, vergi mevzuunda veya vergi
lendirme ve muafiyet döneminde hatalar olarak Kanunun 117 ve 118.madde
lerinde tanımlarıyla sınırlı olarak gösterilmiştir.
Yükümlünün, dava açmadan önce Vergi Dairesi Müdürlüğü ve Maliye ve Güm
rük Bakanlığına yaptığı başvuruların konusu, yukarıda değinilen hesap
ve vergilendirme hatalarından hiçbirine girmemekte, yükümlü, adına sa-
lınan vergi ve kesilen cezanın kaldırılmasını istemektedir.
Herne kadar Vergi Usul Kanununun 122.maddesinde mükelleflerin, vergi
muamelelerindeki hataların düzeltilmesini yazı ile isteyebilecekleri
kabul edilmiş ve aynı Kanun hükümlerine göre tarh, vergiyi miktar iti-
bariyle belirleyen bir idari işlem kabul edilmişse de, tarhiyata muha-
tap olan yükümlülerin ilkece ve Vergi Usul Kanununun 377.maddesine gö-
re Vergi Mahkemesinde dava açmaları gerekmektedir.
Kanunun 117 ve 118.maddelerinde yazılı hesap ve vergilendirme hatala-
rından en az biri bulunmadıkça düzeltme ve şikayet yolları izlenerek
ilk derecede Danıştay'da dava açılmasına 2575 sayılı Danıştay Kanunu-
nun 24.maddesinin (j) bendi de engel olduğundan, düzeltme ve şikayet
kapsamında bulunmayan istem hakkında yasadan dolayı kurulmuş sayılan
olumsuz işleme karşı açılan davanın kabulü ve işlemin iptaline ilişkin
kararda yasaya uygunluk görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Danıştay Dördüncü Dairesi Ka
rarının bozulmasına karar verildi.
KARŞI OY:
Vergi Usul Kanununun 116.maddesine göre vergi hatası, vergiye müteal-
lik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız
yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlan-
mıştır.
Yükümlü adına salınan kaçakçılık cezalı vergi, eşinin Söke'de arsa
alım satımı ile uğraşması ve elde ettiği ticari kazancın beyannamede
gösterilmemiş olması nedenine dayandırılmış, bu kazanç matrahı da Sö-
ke Takdir Komisyonunca belli edilmesi gerekirken Ankara Takdir Komisyo
nunca belli edilmiştir.
Söke'deki ticari kazancın, Söke Takdir Komisyonu yerine, Ankara Takdir
Komisyonunca belli edilmesi işlemi, sakat bir işlemdir. Yok hükmünde-
dir. Böyle bir işleme dayanılarak tarhiyat yapılması vergilendirme ha-
tasıdır. Vergi Usul Kanununun 118.maddesinde yazılı mükellefin şahsın-
da hata, mükellefiyette hata, mevzuda hatadır.
Yükümlü, tarhiyatın dayanağının olmadığını ileri sürerek düzeltme iste
minde bulunmuştir. Bu istem üzerine Bakanlığı tarhiyatın dayanağı olan
sakat, yoklukla malul Ankara Takdir Komisyonu işlemine göre değil, yet
kili ve görevli Söke Takdir Komisyonunca verilecek bir karara dayana-
rak tahakkuk işlemini yapması gerekirdi.
Tarhiyatın düzeltilmesi ve kaldırılması yolunda verilen Danıştay Dör-
düncü Daire kararına karşı yapılan Temyiz isteminin bu nedenle reddi-
nin yerinde olacağı görüşü ile bozma kararına karşıyım.
(DAN-DER, SAYI:84-85)
BŞ/SE
|