|
1-) KASA GİRİŞ VE ÇIKIŞLARININ SIHHATLİ OLMADIĞININ TESBİT EDİLMESİ
HALİNDE OLAYDA RE'SEN TAKDİR SEBEBİNİN VARLIĞININ KABUL EDİLMESİ GERE-
KECEĞİ;
2-) İMAL İŞLERİNE İLİŞKİN UYUŞMAZLIĞIN ÇÖZÜMÜNDE GİRDİLERİN, ÇALIŞMA
DURUMUNUN, SÜRESİNİN, MAKİNALARIN ÖZELLİKLERİNİN, İMAL EDİLEN KUMAŞ
TÜRLERİNİN, DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ GÖSTEREBİLECEK EMTİANIN, İMALATA ETKİSİ
OLAN TÜM UNSURLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ İCAP EDECEĞİNDEN BİLİRKİŞİ İNCE-
LEMESİ YAPTIRILMASININ ZORUNLU OLDUĞU;
3-) VERGİ İNCELEMESİNDE, TAKDİR SEBEBİNİN VARLIĞINDAN HAREKETLE, ELEKT
RİK TÜKETİMİ VE DÖNEM SONUNDA İPLİK STOKUNDAKİ FAZLALIK DİKKATE ALINA-
RAK BAŞKA HİÇ BİR FAKTÖR ÜZERİNDE DURMAKSIZIN MATRAH TESBİTİNİN HATALI
OLDUĞU HK.
Temyizin konusunu, inceleme ile saptanarak ikamelen tarhiyata esas alı
nan yurt dışı seyahat giderlerinden kaynaklanan matrah farkı ile resen
tarhiyata konu teşkil eden randımana dayalı matrah farkını ve düşük be
delle satılan emtianın emsal bedeliyle değerlendirilmesinden ortaya çı
kan matrah kısmıyla doğrudan gider yazılması yerinde görülmeyen vade
farkı ile istihsal vergisinden doğan farklı yerinde gören ve dolayısıy
le tüm tarhiyatı kaçakçılık cezasıyla birlikte onayan ... Vergi Mahke-
mesi kararının bozulması istemi oluşturmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30.maddesinin ikinci fıkra 4 no'lu ben
dinde, defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikaların vergi matrahı-
nın doğru ve kesin olarak tespitine imkan vermiyecek derecede noksan,
usulsüzlük ve karışık olması dolayısiyle ihticaca salih bulunmaması ha
linde re'sen takdir sebebinin mevcudiyetinin kabul edileceği ve aynı
maddenin birinci fıkrasıyla da incelemeyle bulunan matrah kısmının
takdir yoluyla saptanacağı hükme bağlanmıştır.
Yükümlü kurum hesaplarının incelenmesi sonucunda, kasa giriş çıkışları
nın sıhattli olmadığı yolunda yapılan tespitler nedeniyle söz konusu
yasa hükmü çerçevesinde ortada re'sen takdir sebebinin varlığı belir-
tilmiş olup mahkeme kararının bu hususu yerinde gören hüküm fıkrasında
bir isabetsizlik görülmemiştir.
Ancak, re'sen takdire done olarak verilen matrah kalemleri arasında bu
lunan ve randıman hesaplamasına dayalı tamamen bir önceki yılda sarfe-
dilen elektrik girdisinin uyuşmazlık döneminde sarfedilen elektrik mik
tarı ile karşılaştırılmak ve bu noktadan hareketle imalat hesaplaması
yapılmak suretiyle bulunduğu anlaşılan matrah kısmıyla ilgili uyuşmaz-
lığın çözümünde, Mahkemece, olayın teknik yönüne, elektrik dışındaki
diğer girdilerin ve makinaların özelliklerine, imal edilen kumaş türle
rine, elektrik tüketiminin tamamen imalata yönelik olmadığı hususunda-
ki yükümlü iddialarına, çalışma süresine ve bu konuda ileri sürülen di
ğer hususlara girilmeksizin, daha doğrusu bu durumlar hakkında gerekli
araştırma ve inceleme yapılmaksızın ve salt inceleme tutanağı ve rapo-
ruyla ortaya konulan noktalardan hareket edilmek suretiyle sonuca gi-
dilmiş olduğu görülmektedir. Halbuki randıman yoluyla yapılan hesapla-
malara girilmezden önce yukarıda değinilen ve imalata etkisi olan tüm
unsurların değerlendirilmesi zorunlu olup sadece inceleme tutanağında-
ki beyanlardan hareket edilmesi gerçek durumun kesin olarak tespitine
imkan vermez. Vergi incelemesinde, re'sen takdir sebebinin varlığından
hareketle, elektrik tüketimi ve dönem sonundaki iplik stokundaki fazla
lık dikkate alınarak sonuca gidilmişse de söz konusu edilen başkaca
hiç bir faktör üzerinde durulmamıştır. Re'sen takdir nedeninin varlığı
mutlaka, randıman veya başka bir nedene dayalı bir matrah farkınında
mevcut olması sonucunu doğurmayabilir.
Ayrıca, emsal bedeliyle değerlenen bir kısım emtiayla ilgili olarakta
yine bunların değer düşüklüğüne neden teşkil edebilecek özelliklerinin
bulunup bulunmadığına bakılmaksızın sonuca gidilmiştir. Böyle bir so-
nucun gerçek durumu ortaya koymadığı açıktır.
Bu itibarla, Mahkemece söz konusu durumlar araştırılmaksızın verilen
karar yerinde bulunmadığından, imalatın tüm özellikleri ve uyuşmazlık
dönemindeki çalışma durum ve süresi ile makinaların teknik özellikleri
ve ayrıca değer düşüklüğü gösterebilecek emtia miktarı dikkate alına-
rak durumun teknik bilirkişi marifetiyle tespit ettirilmesi, bu yönde
yapılacak incelemede ortaya çıkacak sonuçların muhasebe tekniği ve
kar/zarara yansıması açısından da değerlendirilebilmesi için bu konuda
ihtisas sahibi bir bilirkişinin bilirkişi heyetine dahil edilmesi ge-
reklidir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31.maddesiyle yapılan yol-
lamadan hareketle Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 275.maddesi gere-
ği olan bilirkişi incelemesinde ayrıca, dış seyahat gideri ile ilgili
iddiaların değerlendirilmesi bakımından işin teknik ve ekonomik özelli
ğinin böyle bir harcamayı gerektirip gerektirmediği konularına ve vade
farkı ve istihsal vergisi ile ilgili meblağında randıman hesaplaması
ile ilgili sonuca göre yeniden ele alınması zorunlu bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle ... Vergi Mahkemesi
kararının, Üniversitelerin ilgili bilim dalları, Ticaret ve Sanayi Oda
larının meslek komitesi gibi öncelikle kamu kurum ve kuruluşlarından
olmak üzere bilirkişilik görevini mesleği ve sanatı gereği yerine ge-
tirmek durumunda bulunanlar arasından seçilecek bilirkişi heyetine in-
celeme yaptırıldıktan sonra yeniden karar verilmek üzere bozulmasına,
karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:68-69)
BŞ/YÖ
|